اگر هر نوع درد یا آسیب اسکلتی-عضلانی را تجربه می‌کنید، بسیار مهم است که با یک فیزیوتراپیست واجد شرایط برای انتخاب بهترین روش درمانی مشورت کنید. تکنیک‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی در مراکز فیزیوتراپی برای تسکین درد و افزایش قدرت عضلانی بیماران استفاده می‌شود. الکتروتراپی یکی از روشهای موثر برای درمان بسیاری از آسیب هاست. انواع مختلفی از روشهای الکتروتراپی وجود دارد که هر یک می‌توانند مزایای منحصر به فردی را به بیماران ارائه دهند. در ادامه با این روش و فواید آن آشنا خواهید شد.
الکتروتراپی چیست؟
الکتروتراپی روشی است که در آن از جریان الکتریکی برای درمان نواحی آسیب دیده استفاده می‌شود. اعمال انرژی الکتریکی به بافتهای بدن، اثرات درمانی زیادی مانند تسکین درد، کاهش التهاب و تقویت عضلات دارد. این روش بیشتر توسط فیزیوتراپیست‌‌‌‌‌‌‌‌های مجرب برای درمان مشکلات مختلف استفاده می‌شود. از جمله موارد استفاده از آن می‌توان به الکتروتراپی دیسک کمر و الکتروتراپی زانو برای تسکین کمر درد و زانو درد اشاره کرد.
بسیاری از مردم فکر می‌کنند که الکتروتراپی می‌تواند باعث برق گرفتگی شود، اما خوشبختانه این دستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها با اعمال شدت جریان‌‌‌‌‌‌‌‌های بسیار ایمن کار می‌کنند و خطر برق گرفتگی ندارند.
چرا از الکتروتراپی در فیزیوتراپی استفاده میکنیم؟
الکتروتراپی با اعمال توان یا انرژی کم به بافتهای بدن می‌تواند توانایی طبیعی بدن برای تحریک، هدایت و کنترل فرآیند‌‌‌‌‌‌‌‌های ترمیم را افزایش دهد. مثل این است که بخواهید سلول‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را جوری تحریک کنید که سطح فعالیت بالاتری داشته باشند و تسکین درد، تحریک حرکت عضلات و بهبود عملکرد را ایجاد کنند.
این روش یک نوع درمان غیرتهاجمی بدون عوارض جانبی است. به همین دلیل است که توسط فیزیوتراپیست‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای درمان آسیبهای مختلف استفاده می‌شود.
فواید الکتروتراپی
- ارسال تکانه‌‌‌‌‌‌‌‌های الکتریکی که سیگنال های درد را مسدود می‌کنند و درد را کاهش میدهند.
- کمک به ترشح اندورفین که سبب کاهش درد یا ناراحتی می‌شود.
- تحریک سلول‌‌‌‌‌‌‌‌ها که منجر به کاهش التهاب در بدن می‌شود.
- بهبود خون رسانی به بافت آسیب دیده
- تحریک انقباض عضلانی
- جلوگیری از ضعف عضلانی
- حفظ تحرک
- کاهش اسپاسم عضلانی
دستگاه الکتروتراپی چگونه کار می‌کند؟
جریان الکتریکی، جریانی از ذرات باردار (الکترون‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها) است که در یک ماده رسانا مانند سیم برق در حال حرکت هستند. برای ایجاد این جریان به یک منبع تغذیه مانند باتری نیاز است. سپس جریان از طریق سیم از نقط‌‌‌‌‌‌‌‌های به نقطه دیگر منتقل می‌شود.
همین امر را می‌توان به دستگاه الکتروتراپی نسبت داد. تمام دستگاههای الکتروتراپی باید به یک منبع تغذیه متصل شوند تا جریان بتواند از طریق سیم‌‌‌‌‌‌‌‌ها به سمت الکترود‌‌‌‌‌‌‌‌ها حرکت کند. الکترود‌‌‌‌‌‌‌‌ها در موضع مدنظر روی پوست شما قرار میگیرند و پس از روشن شدن دستگاه، جریان الکتریکی ملایمی از طریق الکترود‌‌‌‌‌‌‌‌ها به پوست و در نهایت بافتهای شما ارسال می‌شود. این جریان را می‌توان با شدت‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف، با توجه به شرایط بیمار اعمال کرد.
در چه مواردی از الکتروتراپی در فیزیوتراپی استفاده می‌شود؟
- درد حاد یا مزمن مچ پا یا دست
- درد شانه
- زانو درد
- گردن درد
- سر درد
- درد لگن
- آرتروز
- روماتیسم مفصلی
- فیبرومیالژیا
- درد دیسک کمر
- درد سیاتیک
- تاندونیت
- بیماری آرنج تنیس بازان یا تنیس البو
اگر در حال حاضر هر یک از مشکلات ذکر شده در بالا را تجربه می‌کنید، الکتروتراپی می‌تواند گزینه درمانی خوبی برای شما باشد. یک فیزیوتراپیست ماهر به شما کمک می‌کند تا بهترین برنامه فیزیوتراپی را مطابق با شرایط خود دریافت کنید.
اهمیت انتخاب مرکز فیزیوتراپی مطمئن
بهترین راه استفاده از الکتروتراپی در فیزیوتراپی ترکیب آن با سایر روشهای درمانی برای تأثیر بیشتر است. به عنوان مثال، استفاده از منوال تراپی در کنار الکتروتراپی از جمله تکنیک‌هایی است که متخصصان برای اثربخشی هرچه بیشتر جلسات فیزیوتراپی به کار میگیرند.
در واقع مهارت فیزیوتراپیست در استفاده از الکتروتراپی این است که بداند از چه روش‌‌‌‌‌‌‌‌هایی در کنار آن استفاده کند تا بالاترین اثربخشی را داشته باشد. بنابراین انتخاب یک مرکز تخصصی و مطمئن برای فیزیوتراپی گردن، کمر، زانو یا سایر بخشهای بدن بسیار مهم است.
انواع الکتروتراپی
انواع مختلفی از روشهای الکتروتراپی در دسترس است. اشکال رایج الکتروتراپی که فیزیوتراپیست‌‌‌‌‌‌‌‌ها از آن استفاده می‌کنند به شرح زیر است:
-
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)
یکی از رایج ترین روشهای الکتروتراپی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) است. در این روش از یک دستگاه کوچک برای ارسال سیگنالهای الکتریکی به بافت‌‌‌‌‌‌‌‌ها از طریق پوست استفاده می‌شود. هدف دستگاه TENS تحریک اعصاب حسی از طریق یک جریان الکتریکی خفیف و فعال کردن مکانیسم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تسکین درد طبیعی است و اغلب برای درد‌‌‌‌‌‌‌‌های عصبی و مزمن استفاده می‌شود.
فرکانس، شدت و مدت زمان اعمال TENS را می‌توان برای کنترل درد تنظیم کرد.
دو نوع فرکانس وجود دارد که می‌توان از آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها استفاده کرد:
- فرکانس بالا (90 تا 130 هرتز)
وقتی دستگاه TENS روی فرکانس بالا تنظیم شود، فیبر‌‌‌‌‌‌‌‌های عصبی خاصی را تحریک می‌کند تا سیگنال‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را به مغز بفرستند که سایر سیگنالهای عصبی حامل پیام‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درد را مسدود کنند. تحریک با فرکانس بالا احساسی مانند یک گزگز یا خارش بسیار قابل کنترل و خفیف در بدن فرد ایجاد می‌کند. این روش می‌تواند برای ساعت‌‌‌‌‌‌‌‌ها روی بدن فرد اعمال شود، اما تسکین درد کوتاه مدتی ایجاد می‌کند.
- فرکانس پایین (2 تا 5 هرتز)
اگر TENS با فرکانس پایین‌تری استفاده شود، مکانیسم عمل آن تحریک تولید اندورفین (مسکن طبیعی بدن) برای ایجاد تسکین درد است. تحریک با فرکانس پایین می‌تواند احساس ناراحتی بیشتری در فرد ایجاد کند. معمولاً حدود 20 تا 30 دقیقه اعمال می‌شود و تسکین درد طولانی مدتی ایجاد می‌کند.
- راه سوم استفاده از TENS با فرکانس بالا و پایین به صورت همزمان است. یعنی هنگامی که دستگاه روشن است، پالس‌‌‌‌‌‌‌‌هایی با فرکانس‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف به بدن فرد ارسال می‌شود. برای برخی از بیماران، این روش تا حد زیادی موثرترین روش برای تسکین درد است. در طول درمان، بیمار ممکن است احساسی مانند احساس چنگ زدن یا انقباض عضلانی داشته باشد.
چه زمانی از TENS استفاده می‌شود؟
- درد‌‌‌‌‌‌‌‌های حاد مانند سر درد، کمر درد و گردن درد شدید
- درد‌‌‌‌‌‌‌‌های مزمن مانند کمردرد، آرتریت روماتوئید، آسیبهای عصب محیطی و درد فانتوم
- درد ناشی از بیماری رینود
- درد نوروپاتی دیابتی
- کمر درد بعد از زایمان
مزایای TENS چیست؟
- غیر تهاجمی
- عملی و ایمن
- کمک به کاهش درد‌‌‌‌‌‌‌‌های حاد و مزمن
- جایگزین دارو درمانی
- کنترل آسان
-
جریان تداخلی (IFC)
جریان تداخلی (IFC) از امواج فرکانس بالا (4000 هرتز) برای تحریک عضلات، افزایش جریان خون، تسکین درد و اسپاسم عضلانی استفاده می‌کند. این امواج عمیق‌تر از امواج TENS فرکانس بالا به پوست نفوذ می‌کنند. IFC گاهی اوقات برای بیمارانی که با احساس گزگز TENS مشکل دارند، استفاده می‌شود.
در چه مواردی از جریان تداخلی (IFC) استفاده می‌شود؟
- درد حاد و مزمن به عنوان مثال کمر درد و گردن درد
- گرفتگی عضله
- تورم و رگ به رگ شدن رباط
- کشیدگی عضلات
- ضعف عضلانی
- آرنج تنیس بازان
- شانه یخ زده
- آرتروز
- بورسیت (التهاب بورس)
- تاندونیت (التهاب تاندون)
- شکستگی
مزایای روش جریان تداخلی (IFC) چیست؟
- افزایش جریان خون موضعی برای کاهش تورم
- تسکین درد
- کاهش اسپاسم عضلانی
-
تحریک الکتریکی عضلات (EMS)
در حالی که برخی از روشهای الکتروتراپی اعصاب را هدف قرار میدهند، EMS بافت عضلانی را هدف قرار میدهد. این تکنیک، نورون‌‌‌‌‌‌‌‌های حرکتی شما را تحریک می‌کند و باعث انقباض عضلات شما می‌شود.
دستگاه EMS اغلب شبیه یک دستگاه TENS است. گاهی اوقات یک دستگاه می‌تواند هم EMS و هم TENS را برای شما انجام دهد. با این حال عملکرد EMS با TENS متفاوت است، زیرا در EMS جریان به جای اعصاب به عضلات ضعیف شده اعمال می‌شود و باعث انقباض عضلات می‌شوند تا به تدریج قدرت خود را بازیابند.
این روش اغلب برای درمان و پیشگیری از آتروفی عضلانی استفاده می‌شود و بهترین راه استفاده از آن، ترکیب آن با حرکات ورزشی است.
موارد استفاده از تحریک الکتریکی عضلات (EMS)
- کمک به افزایش جریان خون در ناحیه و کاهش درد و ترویج بهبود بافت
- تحریک انقباض عضلانی به عنوان مثال پس از سکته مغزی می‌توان از EMS برای حفظ تون عضلانی، بهبود عملکرد و کاهش درد استفاده کرد.
- برای درمان بی اختیاری ادرار و انقباض عضلات کف لگن
- پس از جراحی می‌توان از EMS برای تحریک عضلات ران و افزایش قدرت عضلانی استفاده کرد.
-
اولتراسوند تراپی
دستگاه اولتراسوند امواج صوتی مکانیکی را ایجاد می‌کند که وقتی وارد پوست می‌شود، انرژی این امواج باعث ایجاد ارتعاشات در سلول‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌شود. با اینکه اولتراسوند شکلی از انرژی مکانیکی است ولی اولتراسوند تراپی در گروه الکتروتراپی قرار می‌گیرد.
در این نوع الکتروتراپی به جای الکترود از پروب برای ارسال امواج استفاده می‌شود. سر پروب با استفاده از ژل تخصصی روی ناحیه آسیب دیده قرار داده می‌شود تا امواج فراصوت به بافت ارسال شده و حداکثر تماس بین پروب و پوست برقرار شود.
اولتراسوند تراپی در فیزیوتراپی یک اثر حرارتی عمیق بر روی بافتهای مختلف مانند ماهیچه‌‌‌‌‌‌‌‌ها، رباط‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تاندون‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای تقویت گردش خون و تحریک روند بهبود ایجاد می‌کند. این روش اغلب برای درمان کشیدگی، تاندونیت و پارگی مینیسک زانو استفاده می‌شود. رباط‌‌‌‌‌‌‌‌ها، تاندون‌‌‌‌‌‌‌‌ها، فاشیا، کپسول‌‌‌‌‌‌‌‌های مفصلی و بافت اسکار حاوی مقادیر زیادی کلاژن هستند. به همین دلیل امواج اولتراسوند را بهتر جذب می‌کنند و از این نوع درمان سود میبرند.
-
طب سوزنی الکتریکی (Electroacupuncture)
به طور معمول، طب سوزنی از سوزن‌‌‌‌‌‌‌‌های نازکی استفاده می‌کند که در نقاط خاصی از بدن قرار میگیرند و اندام‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف بدن را هدف قرار میدهند. طب سوزنی الکتریکی نیز از همان اصول پیروی می‌کند، با این تفاوت که در این روش از دو سوزن که از بین آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها جریان الکتریکی عبور می‌کند، استفاده می‌شود. این روش اغلب برای درمان عوارض جانبی شیمی درمانی و درد‌‌‌‌‌‌‌‌های حاد استفاده می‌شود.
-
شاک ویو تراپی
در شاک ویو تراپی از امواج صوتی با انرژی بالا برای درمان بیماری‌‌‌‌‌‌‌‌ها استفاده می‌شود. مانند اولتراسوند تراپی، در شاک ویو تراپی نیز برای ارسال امواج از یک پروب همراه با ژل استفاده می‌شود.
این روش برای کمک به تحریک تولید کلاژن، آزادسازی نقاط ماشه‌ای دردناک و کاهش التهاب در بدن استفاده می‌شود. شاک ویو تراپی برای صدماتی مانند موارد زیر مفید است:
- آرنج تنیس بازان
- خار پاشنه
- درد و التهاب کف پا
- سندرم تونل کارپال
- تاندونیت آشیل
- زانو جامپر
- درد و صدمات شانه
- آسیبهای ورزشی رایج مانند رگ به رگ شدن و کشیدگی
اثرات درمانی الکتروتراپی
- کاهش درد عصبی: فیزیوتراپیست می‌تواند از دستگاه TENS برای کاهش درد عصبی استفاده کند.
- کنترل درد به صورت غیر تهاجمی و بدون مصرف دارو: الکتروتراپی راهی ایمن و غیر سمی برای تسکین درد‌‌‌‌‌‌‌‌های مزمن مانند گردن درد یا کمر درد ارائه میدهد. استفاده از الکتروتراپی در برخی موارد می‌تواند از نیاز به مصرف طولانی مدت دارو‌‌‌‌‌‌‌‌های مسکن یا مداخلات تهاجمی مانند جراحی جلوگیری کند.
- جلوگیری از آتروفی عضلانی: الکتروتراپی به ویژه تکنیک تحریک الکتریکی عضله (EMS) می‌تواند با تحریک انقباض عضلات از آتروفی جلوگیری کند. گاهی اوقات نیز از دستگاه TENS برای کمک به کاهش درد ناشی از آتروفی استفاده می‌شود.
- افزایش گردش خون: گردش خون سالم جنبه فوق العاده مهمی از روند بهبودی است. مطالعات نشان داده‌اند که دستگاههای الکتروتراپی می‌توانند به طور قابل‌توجهی جریان خون را در بدن افزایش دهند که این موضوع توانایی بدن برای التیام و ترمیم زخم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را افزایش میدهد.
- عوارض جانبی حداقلی: وقتی صحبت از روشهای الکتروتراپی می‌شود، اکثر بیماران تسکین درد و بهبودی را با عوارض جانبی نسبتاً کمی تجربه می‌کنند. در واقع، شایع‌ترین عارضه جانبی الکتروتراپی اغلب به چسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برمی‌گردد که برای محکم کردن الکترود روی پوست استفاده می‌شوند که گاهی می‌توانند باعث ایجاد واکنش آلرژیک در محل شوند. به جز این ممکن است در طول درمان کمی ناراحتی داشته باشید، اما الکتروتراپی به طور کلی روشی بدون درد و بدون عوارض جانبی طولانی مدت است.
در حین الکتروتراپی چه حسی خواهیم داشت؟
در حالی که مفهوم استفاده از الکتریسیته روی بدن ممکن است دردناک و خطرناک به نظر برسد، بیشتر افراد پس از الکتروتراپی احساس آرامش و تسکین درد می‌کنند. در شروع الکتروتراپی ممکن است یک احساس سوزن سوزن شدن خفیف داشته باشید.
با افزایش شدت الکتروتراپی، حسی شبیه به کشش عضلانی در ناحیه خواهید داشت. اما اغلب، با گذشت زمان پوست شما با این احساس سازگار می‌شود و به آستانه‌ای میرسد که دیگر چیزی را احساس نمی‌کنید.
مدت زمان الکتروتراپی چقدر است؟
مدت زمان الکتروتراپی می‌تواند از 5 دقیقه تا 30 دقیقه باشد. با این حال، این تنها بخشی از جلسه درمانی شما خواهد بود. فیزیوتراپیست شما اغلب آن را با سایر تکنیک‌‌‌‌‌‌‌‌های درمانی مخصوصاً منوال تراپی ترکیب می‌کند.
به یاد داشته باشید که هر بار حدوداً یک ساعت به فیزیوتراپیست خود مراجعه می‌کنید. بخشی از روند بهبودی شما در ساعاتی که دور از فیزیوتراپیست هستید، اتفاق می‌افتد. چند کار وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید تا مطمئن شوید که درمان شما موثر است:
- حرکات کششی تجویز شده توسط فیزیوتراپیست را انجام دهید.
- مطمئن شوید که خواب و تغذیه با کیفیتی دارید؛ زیرا این مورد نیز به بهبودی کمک می‌کند.
- در صورت امکان از مصرف دارو‌‌‌‌‌‌‌‌های ضد التهابی خودداری کنید، زیرا بهبود را به تاخیر می‌اندازد.
- از گرما یا سرما برای کمک به تسکین درد استفاده کنید.
هزینه الکتروتراپی
الکتروتراپی همیشه به عنوان بخشی از برنامه درمانی استفاده می‌شود. بنابراین، شما هرگز فقط تحت TENS یا EMS قرار نخواهید کرد. این درمان به تنهایی مشکل شما را حل نخواهد کرد. بلکه یک برنامه درمانی کامل برای رسیدن به نتایج موثر لازم است. با توجه به برنامه درمانی شما هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌ها تعیین خواهد شد.
الکتروتراپی در کلینیک فیزیوتراپی نوید
اگر در حال حاضر درد مزمنی را تجربه می‌کنید یا با آسیبهای اسکلتی-عضلانی دست و پنجه نرم می‌کنید، الکتروتراپی می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد. توجه داشته باشید که روش الکتروتراپی مدرن باید در مکان مناسب، در زمان مناسب و به طور مناسب مورد استفاده قرار گیرد. اگر نادرست استفاده شود، یا اصلاً فایده ای ندارد یا اوضاع را بدتر می کند.
برای اطمینان از دریافت خدمات حرفه‌ای و تخصصی فیزیوتراپی گردن، فیزیوتراپی زانو و کمر ما کلینیک نوید را به شما معرفی میکنیم. فیزیوتراپیست‌‌‌‌‌‌‌‌های با تجربه ما در کلینیک فیزیوتراپی نوید با ارائه تکنیک منوال تراپی در کنار الکتروتراپی به شما در دستیابی به بهترین اثرات درمانی کمک می‌کنند. برای دریافت خدمات فیزیوتراپی شمال تهران با شمارههای کلینیک نوید تماس بگیرید.
