درد سیاتیک اغلب با خم شدن ستون فقرات کمری، خم شدن، یا سرفه بدتر می‌شود. اما برای اینکه بدانیم درد سیاتیک چیست؟ باید در نظر بگیریم که سیاتیک به انتشار درد در طول مسیر عصب سیاتیک از کمر یا باسن به یک یا هر دو پا یا ریشه عصبی لومبوساکرال مرتبط اشاره دارد.

یک اشتباه رایج میان بیماران این است که هرگونه کمردرد یا درد رادیکولار پا را به عنوان عصب سیاتیک در نظر می‌گیرند. برای درک این بیماری به یک تشخیص بالینی نیاز داریم که مبتنی بر وجود درد در یک پا باشد. این روش با یا بدون نقایص عصبی مرتبط با پاراستزی و ضعف عضلانی پیش می‌رود و با نتایج مستقیم آسیب شناسی عصب سیاتیک یا ریشه عصب سیاتیک تشخیص داده می‌شود.

با ما همراه باشید تا علت گرفتگی عصب سیاتیک و روش‌های درمان آن را بیشتر بررسی کنیم. توجه داشته باشید که برای پیدا کردن بهترین قرص برای درد سیاتیک و یا بهترین پماد برای درد سیاتیک باید با یک متخصص در ارتباط باشید.

آشنایی با آناتومی بدن برای تشخیص درد سیاتیک

عصب سیاتیک با قطری تا 2 سانتی متر، بزرگ‌ترین عصب بدن شناخته می‌شود. در واقع عصب سیاتیک، بعد از خارج شدن از لگن ما، از پشت باسن به پشت ران می‌رود. پس از آن هم در قسمتی بالاتر از مفصل زانو به دو شاخه تقسیم می‌شود.

علت درد عصب سیاتیک

هر شرایطی که ممکن است به لحاظ ساختاری عصب سیاتیک را تحت تأثیر یا تحت فشار قرار دهد، باعث بروز علائم سیاتیک می‌شود. در واقع آسیب‌های وارد شده به عصب سیاتیک هستند که می‌تواند منجر به تجربه علائم سیاتیک مانند درد سیاتیک پای راست، درد سیاتیک پای چپ، دیسک کمر، ضعف عضلانی و پارستزی) شوند.

برای تشخیص این نوع درد، باید علت‌های اصلی آن را در نظر داشته باشید. دلایل تجربه چنین دردی را می‌توان به علل نخاعی، علل غیر نخاعی دسته بندی کرد:

• علل مربوط به ستون فقرات:

تنگی کانال نخاع (به دلیل اختلالات استخوانی دژنراتیو، تروما، بیماری التهابی)

اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره

فتق یا برآمدگی دیسک بین مهره‌ای کمر

توده نخاعی یا پارا نخاعی (بدخیمی، هماتوم اپیدورال یا آبسه)

• علل غیر نخاعی:

سندرم پیریفورمیس

بارداری

رادیکولوپاتی کمری

تومورهای لگن

ضربه به پا

اپیدمیولوژی

• اوج بروز در بیماران در دهه چهارم با کمر درد رخ می‌دهد.
• به ندرت قبل از 20 سالگی رخ می‌دهد (مگر اینکه آسیب‌زا باشد).
• وضعیت شغلی هم در این وضعیت دخیل است. گفته شده در اپراتورهای کامپیوتر، رانندگان کامیون و مشاغلی که کارگران در معرض موقعیت‌های بدنی نامناسب یا فشارهای فیزیکی روی ستون فقرات هستند، بروز بیماری بیشتر بوده است.

علائم بالینی درد سیاتیک

بیماران مبتلا به سیاتیک می‌توانند علائمی عصبی، مانند موارد زیر را تجربه کنند:

1. درد رادیکولار در توزیع ریشه عصب لومبوساکرال
2. اختلال حسی، مانند سرد و گرم یا سوزن سوزن شدن، احساس سوزش در پاها یا بی حسی
3. ضعف عضلانی
4. اختلال رفلکس
5. اختلال در راه رفتن

توجه داشته باشید که ممکن است علائم سیاتیک پارستزی (بی حسی) یا دیستزی در اندام تحتانی بسته به اینکه کدام عصب تحت تأثیر قرار گرفته، متفاوت باشد.

تشخیص‌های افتراقی

داشتن یک لیست افتراقی کامل برای رهایی از درد سیاتیک و بررسی بهترین روش درمان سیاتیک مهم است و باید شامل موارد زیر باشد:

• فتق دیسک لومبوساکرال
• سندرم دم اسبی (Cauda Equina)
• گرفتگی عضله
• برخورد ریشه عصبی
• آبسه اپیدورال
• هماتوم اپیدورال
• تومور
• بیماری پاتس (که به عنوان سل نخاعی نیز شناخته می‌شود)
• سندرم پیریفورمیس

مدیریت پزشکی برای درمان درد سیاتیک

اکثر بیماران در طول زمان با درمان محافظه کارانه از جمله ورزش، درمان دستی و مدیریت درد بهبود می‌یابند.

• درمان دارویی: استفاده دوره‌ای و کوتاه از NSAIDهای خوراکی، ضد دردهای اپیوئیدی و غیر افیونی، شل‌کننده‌های عضلانی، داروهای ضدتشنج برای دردهای عصبی، تزریق موضعی کورتیکواستروئید.
• ارزیابی جراحی:  یک مطالعه نشان داده که اگرچه ممکن است جراحی باعث تسریع بهبود شود، اما تأثیر آن مشابه مراقبت‌های محافظه کارانه در یک سال است.
• مدیریت فیزیوتراپی کمر

درمان درد سیاتیک با فیزیوتراپی

در بیشتر موارد درمان درد سیاتیک و یا درمان کمر درد با درمان محافظه کارانه خوب است. شواهد نشان نمی‌دهد که یک درمان بر دیگری برتری داشته باشد. برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این روش باید آموزش بیمار را در اولویت قرار دهیم. این مسئله شامل اطلاعاتی در مورد ماهیت کمردرد، مشاوره در مورد تکنیک‌های خود مدیریتی و تشویق به ادامه فعالیت‌های عادی است.

در این میان منظور ما از تکنیک‌های خود مدیریتی عبارتند از:

• استفاده از کمپرس‌های سرد یا گرم برای راحتی و کاهش التهاب
• اجتناب از فعالیت‌های تحریک آمیز یا نشستن / ایستادن طولانی مدت
• تغییر مرتب وضعیت یعنی از نشستن به ایستادن
• استفاده از تکنیک‌های مناسب بلند کردن

همچنین ورزش را به عنوان راه حلی مهم و پیشگیرانه به شما معرفی می‌کنیم.  به هنگام پیگیری روند درمان خود متوجه می‌شوید که متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند ورزش‌هایی را برای افزایش قدرت بدن، کشش ملایم در ستون فقرات و همسترینگ به بیمار توصیه کنند. در ضمن ورزش‌های سبک منظم مانند پیاده روی، شنا، یا آب درمانی هم به طور معمول توصیه می‌شوند.

در کنار این موارد درمان دستی موثرتر است. منیپولیشن ستون فقرات ، متحرک سازی یا تکنیک‌های بافت نرم؛ مانند ماساژ، آزادسازی عضله و طب سوزنی، در کنار ورزش و آموزش بیمار، همیشه استفاده می‌شوند.

در صورت بروز درد عصب سیاتیک به علت سندروم پیریفورمیس که ناشی از گرفتگی عضله است کاملا با درمان دستی و طب سوزنی درمان می شود.

همچنین در موارد گیرافتادگی عصب در مفاصل بین مهره ای متخصص فیزیوتراپی با منوال تراپی اختصاصی مسیر عیب را کاملا آزاد می کند.

کلام آخر

دلایل زیادی برای بروز درد سیاتیک وجود دارد؛ اما این اختلال با تیمی از متخصصان که شامل جراح ارتوپد، فیزیوتراپیست، متخصص مغز و اعصاب، پرستار توان‌بخشی و متخصص درد است، به بهترین شکل مدیریت می‌شود. ما در کلینیک فیزیوتراپی نوید کنار شما هستیم تا با بهترین آموزش ممکن برای رفع این درد آشنا شوید؛ زیرا بر این باوریم که کلید مدیریت سیاتیک، آموزش بیمار است.

در اکثر موارد سیاتیک به بهترین شکل به صورت محافظه کارانه مدیریت می‌شوند. بیماران باید توسط پزشک و پرستار تشویق شوند تا وزن خود را کاهش دهند، سیگار نکشند و درمان فیزیوتراپی انجام دهند. همچنین استراحت زیاد از حد در رختخواب باید محدود باشد.

در نظر داشته باشید که متخصص باید بیمار را نسبت به عوارض استفاده از داروهای تجویزی برای جلوگیری از وابستگی و سایر تاثیرات جانبی داروها، آگاه نماید. همچنین اگر فرد به جراحی نیاز داشته باشد، این عمل تنها زمانی انجام می‌شود که دیگر روش‌های معرفی شده، بی‌تاثیر باشند.

در نهایت توصیه اصلی ما به شما، فراموش نکردن ورزش برای درد سیاتیک است؛ زیرا این مورد ضروری است و نباید نادیده گرفته شود.