ستون فقرات ما به طور طبیعی دارای انحنا است که این انحنای طبیعی و سالم سبب انعطاف پذیری و عملکرد بهتر آن می‌شود. با این وجود، ایجاد انحنا‌‌‌‌‌‌های اغراق آمیز و غیرطبیعی در ستون فقرات افراد یک ناهنجاری محسوب می‌شود که در صورت عدم رسیدگی و درمان به موقع می‌تواند مشکلات زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد.
لوردوز یا گودی کمر یکی از مشکلات ستون فقرات است که در ادامه با روشهای درمان آن آشنا خواهید شد.
لوردوز یا گودی کمر چیست؟
لوردوز یا گودی کمر به انحنای شدید ستون فقرات به سمت داخل بدن در قسمت تحتانی کمر گفته می‌شود. ستون فقرات گردنی نیز ممکن است دچار گودی شود، ولی لوردوز اغلب در قسمت پایین کمر رخ می‌دهد که در این صورت به آن گودی کمر گفته می‌شود.
درجه کمی از لوردوز در ستون فقرات کمری و گردنی، طبیعی است و حتی به بدن در جذب نیرو، حرکت و حفظ ثبات کمک می‌کند. اما اگر ستون فقرات بیش از حد به سمت داخل قوس دار شود، این انحنا به ستون فقرات فشار وارد می‌کند و بر روی کمر و گردن تأثیر می‌گذارد.
در این مقاله علل، علائم، روشهای تشخیص و درمان گودی کمر را بررسی میکنیم.
آناتومی ستون فقرات
برای درک بهتر لوردوز، شناخت آناتومی طبیعی ستون فقرات ضروری است. وقتی از جلو یا پشت به یک ستون فقرات سالم نگاه کنید، مهره‌ها صاف به نظر می‌رسند. وقتی از پهلو به آن نگاه کنید، به شکل حرف S کشیده هستند. این شکل به دلیل انحنای طبیعی ستون فقرات است که به نام لوردوز و کیفوز طبیعی شناخته می‌شود. ستون فقرات انسان از سه منحنی طبیعی تشکیل شده است:
- انحنای گردنی: ستون فقرات گردنی بالاترین بخش ستون فقرات است که از هفت مهره گردنی تشکیل شده است. در این قسمت به طور طبیعی یک انحنای 30 تا 40 درجه به سمت داخل (لوردوز) وجود دارد.
- انحنای قفسه سینه: ستون فقرات در قسمت قفسه سینه از دوازده مهره در ناحیه فوقانی و میانی پشت تشکیل شده است. این بخش از ستون فقرات به طور طبیعی یک انحنای ملایم 20 تا 40 درجه به سمت بیرون (کایفوز) دارد.
- انحنای کمر: ستون فقرات کمری در قسمت پایین پشت قرار دارد و از پنج مهره تشکیل شده است. در این قسمت، ستون فقرات به طور طبیعی دارای یک انحنای 40 تا 60 درجه به سمت داخل است.
انحنا‌‌‌‌‌‌های طبیعی ستون فقرات باعث ثبات، تعادل و جذب ضربه می‌شوند. با این حال، زمانی که یکی از این منحنی‌ها به طرز اغراق آمیزی افزایش یابد، می‌تواند منجر به ناهنجاری کایفوز (قوز پشت) یا لوردوز (گودی کمر) شود.
علل گودی کمر
این بیماری می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، برخی عوامل و شرایط هستند که خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند، از جمله:
- وضعیت بدنی نامناسب (بد نشستن، بد ایستادن، حمل کیف‌‌‌‌‌‌های سنگین به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی)
- دیسکیت (عفونت دیسک بین مهر‌‌‌‌‌‌های)
- پوکی استخوان
- چاقی (اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به ستون فقرات وارد کند و به گودی کمر کمک کند.)
- کایفوز (قوز پشت)
- اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره)
- آکندروپلازی (فرمی از کوتولگی)
- استئوسارکوم (سرطان استخوان)
- آسیب لگن
- عوارض جراحی کمر
- مشکل مادرزادی در مهره‌ها
- بارداری
گودی کمر در دوران بارداری
بارداری می‌تواند باعث گودی کمر در زنان شود. در واقع در دوران بارداری، مرکز ثقل بدن مادر به سمت جلو حرکت می‌کند و قوس کمر برای حفظ تعادل ستون فقرات ایجاد می‌شود. همین موضوع علت درد در ناحیه گودی کمر مادران باردار است که در صورت عدم رسیدگی می‌تواند فعالیتهای روزانه آنها را مختل کند. قوس کمر در این وضعیت، موقت است و پس از زایمان و بازگشت به وزن عادی کم کم برطرف می‌شود.
چاقی چگونه می‌تواند باعث گودی کمر شود؟
چاقی باعث می‌شود استرس و تنش زیادی به ستون فقرات و کمر شما وارد شود. وزن اضافی انحنای ستون فقرات شما را به سمت جلو می‌کشد و این حرکت رو به جلو باعث ایجاد گودی کمر می‌شود.
علائم لوردوز
مشخصه اصلی لوردوز، قوس کمر و برجسته شدن باسن است. بسته به اینکه لوردوز با نقایص دیگری مانند دیستروفی عضلانی، دیسپلازی رشدی لگن یا اختلالات عصبی عضلانی همراه باشد یا نباشد، علائم دیگری نیز ممکن است مشاهده شود. به طور کلی شایع ترین علائم عبارتند از:
- کمر درد یا گردن درد
- عدم تعادل عضلانی
- سفت شدن و اسپاسم عضلات
- حرکت محدود و دردناک گردن، شانه‌ها و پایین و بالای کمر
- به دلیل انحنای کمر، فرد مبتلا به لوردوز ممکن است به سختی روی زمین دراز بکشد. اگر بیمار صاف به پشت دراز بکشد، فضای زیادی در زیر کمر او نسبت به حالت معمول وجود خواهد داشت.
برخی از علائم جدی‌تر گودی کمر که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد عبارتند از:
- بی حسی یا گزگز
- درد شبیه شوک الکتریکی
- اختلال در کنترل روده یا مثانه
تفاوت لوردوز، اسکولیوز و کایفوز
لوردوز، اسکولیوز و کایفوز همگی ناهنجاری‌‌‌‌‌‌هایی هستند که بر انحنای طبیعی ستون فقرات شما تأثیر می‌گذارند.
- منظور از لوردوز افزایش انحنا به سمت داخل بدن است که باعث گودی کمر می‌شود.
- اسکولیوز یک اختلال مربوط به ستون فقرات است که در آن مهره های فرد به طرفین خمیده می‌شوند. اگر از پشت به فردی مبتلا به اسکولیوز نگاه کنید، ستون فقرات او خمیده به نظر می‌رسد و معمولا یک شانه یا لگن بالاتر از دیگری است.
- کایفوز یک مشکل شایع است که منجر به گرد شدن ناحیه سینه ای ستون فقرات به سمت پشت می‌شود. در مقایسه با انحنای طبیعی ستون فقرات که حدود 20 تا 50 درجه هستند، کایفوز دارای انحنای بیش از 50 درجه است. این باعث می‌شود که ستون فقرات شما قوز کرده و خمیده به نظر برسد.
چه کسانی بیشتر گودی کمر میگیرند؟
گودی کمر می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد. اما برخی از گروه‌ها بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند، از جمله:
- بزرگسالان بالای 50 سال
- کودکان در حال رشد
- زنان باردار
تشخیص گودی کمر
پزشک تشخیص گودی کمر را با بررسی سابقه پزشکی فرد، معاینات فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری انجام می‌دهد. پزشک معمولاً می‌تواند گودی کمر را با معاینه فیزیکی شناسایی کند.
اگر پزشک شما متوجه علائم گودی کمر در ستون فقرات شما شود، ممکن است برخی آزمایشات تصویربرداری از جمله اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن را برای تشخیص میزان انحنای ستون فقرات و بررسی دقیق‌تر تجویز کند. همچنین در صورت وجود علائم عصبی، ممکن است یک ارزیابی برای بررسی فشردگی عصب انجام شود.
این ارزیابی‌ها به پزشک اجازه می‌دهد تا شدت درد و انحنا و همچنین پیشرفت آن را در طول زمان ارزیابی کند. سن، وزن و قد نیز عواملی هستند که ممکن است در نظر گرفته شوند.
چطور گودی کمر را درمان کنیم؟
هدف از درمان گودی کمر توقف پیشرفت و به حداقل رساندن تغییر شکل است. روشهای مختلفی برای اصلاح و رفع گودی کمر استفاده می‌شود. درمان‌‌‌‌‌‌های محافظه کارانه‌تر شامل موارد زیر می‌باشد:
- درمان دارویی از طریق مسکن‌ها یا ضدالتهاب‌ها برای کاهش تورم
- فیزیوتراپی برای افزایش قدرت و دامنه حرکتی و اصلاح راستای ستون فقرات و فرم بدن
- استفاده از بریس برای کنترل انحنای ستون فقرات
- کاهش وزن برای کمک به درمان قوس کمر
- روشهای جراحی که در شدیدترین موارد لوردوز استفاده می‌شود از جمله جراحی تعویض دیسک یا کایفوپلاستی
انتخاب روش درمان گودی کمر بر اساس موارد زیر تعیین می‌شود:
- سن، سلامت کلی و سابقه پزشکی بیمار
- علت اصلی گودی کمر
- شدت گودی کمر
- تحمل فرد برای مصرف دارو یا انجام درمان‌‌‌‌‌‌های خاص
- نظر یا ترجیح بیمار
درمان گودی کمر با فیزیوتراپی
اگر بپرسید بهترین روش درمان گودی کمر چیست، شاید بتوان گفت فیزیوتراپی یکی از بهترین و موثرترین روش‌ها برای رفع گودی کمر و کمر درد ناشی از آن است.
- درمان گودی کمر با کمک فیزیوتراپی با ارزیابی کامل انحنای ستون فقرات، وضعیت بدنی و محدودیت‌‌‌‌‌‌‌های عملکردی آغاز می‌شود. این ارزیابی به فیزیوتراپیست کمک می‌کند تا علت اصلی لوردوز را تشخیص دهد و متناسب با آن بهترین برنامه درمانی را پیاده سازی کند.
- در جلسات فیزیوتراپی ممکن است از تکنیکهای مختلفی مانند منوال تراپی، اولتراسوند یا گرما و سرما درمانی برای تسکین درد و التهاب و بازیابی انحنای طبیعی ستون فقرات بیمار استفاده شود.
- همچنین تمرینات اصلاحی و حرکات کششی برای تقویت عضلات اطراف ستون فقرات تجویز می‌شود. درمان گودی کمر با ورزش نیز قابل بحث است. ورزش نمی‌تواند انحنا را کاهش دهد یا لوردوز را درمان کند، اما مطالعات نشان داده‌اند که بهترین راه برای کاهش گودی کمر و اصلاح راستای ستون فقرات حرکات اصلاحی تحت نظر فیزیوتراپیست است و در درمان علائمی مانند گردن درد یا کمر درد کمک موثر است. تقویت عضلات همسترینگ، باسن و شکم همگی می‌توانند وضعیت بیمار را بهبود بخشند.
- آموزش وضعیت مناسب بدنی نیز در رفع گودی کمر بسیار مهم است و بخشی از برنامه فیزیوتراپی می‌باشد.
- تمریناتی نیز برای بیمار تجویز می‌شود که می‌تواند در خانه انجام دهد. انجام تمرینات مربوط به درمان درد گودی کمر در خانه زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست می‌تواند به پروسه درمان کمک کند.
برای دیدن تمرینات بیشتر به صفحه آپارات کلینیک فیزیوتراپی نوید مراجعه کنید.
جراحی برای درمان گودی کمر
گودی کمر به ندرت نیاز به جراحی دارد. و عوارض جانبی بسیار به همراه دارد و توصیه نمیشود.
آیا می توان از گودی کمر پیشگیری کرد؟
لوردوز کمری ممکن است در برخی از افراد با رعایت موارد خاصی کنترل شود. این عوامل عبارتند از:
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم
- ورزش و فعالیت بدنی
- بررسی سلامت استخوان
- حفظ وضعیت بدنی مناسب
- جلوگیری از صدمات به ویژه شکستگی‌‌‌‌‌‌های فشاری
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی هرگونه تغییر در ستون فقرات
معرفی کلینیک درمان گودی کمر
کلینیک فیزیوتراپی نوید یک مرکز درمانی پیشرفته و تخصصی در زمینه درمان مشکلات ستون فقرات است. فیزیوتراپیست‌‌‌‌‌‌های ماهر و با تجربه ما با اتکا بر تجربه و دانش خود از بهترین تکنیک‌ها و تجهیزات برای درمان قطعی گودی کمر و سایر بدشکلی‌‌‌‌‌‌های ستون فقرات استفاده می‌کنند.
در کلینیک ما از دستگاه پاسچر آنالیزر برای تجزیه و تحلیل سیستم اسکلتی بدن و تشخیص ناهنجاری‌ها استفاده می‌شود. پس از تشخیص اولیه بیماری، متخصص تکنیکهای لازم و موثر برای درمان را به کار می‌گیرد. در کلینیک نوید از تکنیکهای موثری مانند منوال تراپی و انجام حرکات ورزشی در اتاق ورزش زیر نظر متخصص فیزیوتراپیست برای اصلاح بدشکلی‌هایی مانند قوز و گودی کمر استفاده می‌شود.
ما این اطمینان را به شما می‌دهیم که در صورت پیگیری منظم جلسات فیزیوتراپی در کلینیک ما، انحراف موجود در ستون فقرات شما تا حد بسیار خوبی اصلاح خواهد شد و به این ترتیب شما را از دردسرهای عمل جراحی نجات خواهیم داد. اگر به دنبال مراقبت‌‌‌‌‌‌های حرفه‌ای برای درمان سریع گودی کمر هستید، برای تماس با کلینیک فیزیوتراپی نوید تردید نکنید. ما اینجا هستیم که به شما کمک کنیم تا سلامتی و تحرک خود را به دست آورید.
