خار پاشنه به معنای رسوب کلسیم در قسمت زیرین استخوان پاشنه است. تشخیص خار پاشنه می‌تواند چالش برانگیز باشد. زیرا خار پاشنه همیشه باعث درد نمی‌شود و همه درد‌‌‌‌‌‌‌‌های پاشنه نیز به خار پاشنه مربوط نمی‌شود. بنابراین مشورت با یک متخصص برای تشخیص درست و شروع پروسه درمان بسیار مهم است.
سردرگمی و باور‌‌‌‌‌‌‌‌های غلط زیادی در مورد خار پاشنه وجود دارد، با ما همراه باشید تا پاسخ تمام سوالات خود را پیدا کنید.
خار پاشنه چیست؟
منظور از خار پاشنه، رسوب کلسیم و به دنبال آن رشد استخوان در قسمت زیرین پاشنه پا می‌باشد، جایی که استخوان پاشنه به رباطی که بین پاشنه و گودی پای شما قرار دارد (فاشیای کف پا) متصل می‌شود.
خار پاشنه معمولاً در پاسخ به استرس یا فشار مکرر روی پاشنه پا که باعث می‌شود رسوبات کلسیم در طول زمان انباشته و سفت شوند، ایجاد می‌شود. فرآیندی که معمولاً طی چند ماه اتفاق می‌افتد.
خار پاشنه می‌تواند از نظر اندازه و شکل متفاوت باشد و ممکن است باعث درد یا ناراحتی بشود یا نشود. این بیماری به مرور زمان ایجاد می‌شود و بیشتر مردم تا زمانی که برای درد پاشنه پا به پزشک مراجعه نکنند، متوجه خار پاشنه خود نمی‌شوند.
متخصصان، روش‌های غیرجراحی مخصوصاً فیزیوتراپی را برای رفع خار پاشنه توصیه می‌کنند. فیزیوتراپی به عنوان بهترین روش برای درمان سریع خار پاشنه شناخته می‌شود.
علائم خار پاشنه
علائم خار پاشنه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد پاشنه پا به ویژه در حین راه رفتن و دویدن
- التهاب و تورم در ناحیه پاشنه
- احساس گرما در پاشنه
- مشاهده یک برآمدگی کوچک استخوانی در پاشنه
بسیاری از مردم درد خار پاشنه را به صورت فرو رفتن چاقو یا سنجاق به کف پا هنگام ایستادن توصیف می‌کنند.
علت خار پاشنه چیست؟
استرس مکرر ناشی از راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت یکی از دلایل شایع خار پاشنه است. همچنین ممکن است در اثر پوشیدن کفشهای نامناسب که پای شما را پشتیبانی نمی‌کنند، ایجاد شوند.
در واقع خار پاشنه به دلیل اعمال فشار شدید به صورت طولانی مدت به عضلات، رباط‌ها، فاشیای کف پا و پارگی مکرر غشایی که استخوان پاشنه را می‌پوشاند، ایجاد می‌شود. این فشار بیش از حد به استخوان پاشنه (کالکانئوس) منتقل شده و باعث ایجاد خار می‌شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به خار پاشنه هستند؟
- خار پاشنه در بین ورزشکارانی که فعالیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایشان شامل دویدن و پریدن است، رایج است.
- افرادی که دارای اختلالات راه رفتن هستند، یعنی به دلایل مختلف نمی‌توانند به صورت معمول راه بروند، به دلیل فشار بیش از حدی که این مدل راه رفتن بر استخوان پاشنه، رباط‌ها و اعصاب نزدیک به پاشنه پا وارد می‌کند، بسیار مستعد خار پاشنه می‌باشند.
- پوشیدن کفشهای نامناسب به‌ویژه آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که فاقد پشتیبان مناسب برای قوس پا هستند، احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهد.
- با افزایش سن، انعطاف پذیری فاشیای کف پا کاهش می‌یابد و پد چربی محافظ پاشنه پا نازک می‌شود. به این ترتیب فرد در خطر ابتلا به خار پاشنه قرار می‌گیرد.
- از آنجایی که خانم‌ها تمایل به پوشیدن کفشهای پاشنه بلند دارند که به مرور زمان تاندون آشیل را کوتاه می‌کند، این امر پتانسیل ایجاد خار پاشنه را افزایش می‌دهد.
- اضافه وزن و چاقی
- گذراندن بیشتر روز روی پا‌‌‌‌‌‌‌‌های خود
- داشتن کف پای صاف یا کف پا با قوس شدید
حتی اگر در هیچ یک از این دسته بندی‌ها قرار نگیرید، به این معنی نیست که هرگز دچار خار پاشنه نخواهید شد. اما اگر در یکی از این دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها قرار می‌گیرید، حتماً اقدامات احتیاطی بیشتری برای محافظت از پا‌‌‌‌‌‌‌‌های خود در برابر ایجاد خار پاشنه انجام دهید.
تفاوت بین خار پاشنه و التهاب فاشیای کف پا
تفاوت مشخصی بین خار پاشنه و التهاب فاشیای کف پا (فاشیا پلانتار) وجود دارد، اما این دو ارتباط نزدیکی با هم دارند.
خار پاشنه یک برآمدگی استخوانی است که از پایین پاشنه در مسیر فاشیای کف پا ایجاد می‌شود. اندازه آن متفاوت است؛ اما معمولاً بزرگتر از نیم اینچ نیست. خار پاشنه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و اغلب با تصویربرداری اشعه ایکس تشخیص داده می‌شود.
التهاب فاشیای کف پا یک بیماری دردناک است که در آن یک فرایند التهابی در جایی که فاشیای کف پا به پاشنه پا می‌چسبد، رخ می‌دهد. این عارضه به دلیل وارد شدن نیرو‌‌‌‌‌‌‌‌های شدید به کف پا و کشیدگی یا پاره شدن فاشیای کف پا رخ می‌دهد و باعث احساس درد شدید در پاشنه پا می‌شود.
اضافه وزن، زیاد سر پا ایستادن یا پوشیدن کفشهای نامناسب می‌تواند باعث اعمال نیرو‌‌‌‌‌‌‌‌هایی غیر طبیعی و در نتیجه التهاب فاشیای کف پا شود.
ابتلا به فاشیای کف پا خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهد. خار پاشنه می‌تواند به عنوان واکنشی به استرس و التهاب فاشیای کف پا رخ دهد. در واقع بدن با گذشت زمان با ساختن بافت استخوانی اضافی به التهاب کف پا پاسخ می‌دهد. این بافت اضافی به خار پاشنه تبدیل می‌شود.
تشخیص خار پاشنه
تشخیص خار پاشنه بدون کمک پزشک متخصص امکان پذیر نیست. زیرا علائم آن مشابه سایر مشکلات مربوط به کف پا است و طرفی برآمدگی های استخوانی معمولاً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند.
برای تشخیص دقیق باید به یک پزشک یا فیزیوتراپیست مراجعه کنید. آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌توانند خار پاشنه را از طریق تصاویر اشعه ایکس تشخیص دهند. البته قبل از آزمایشات تصویربرداری، پزشک معاینات فیزیکی را برای بررسی قرمزی یا التهاب انجام می‌دهد. پزشک همچنین هرگونه حساسیت قابل توجه در پا را بررسی می‌کند. حساسیت نشانه دیگری از خار پاشنه است.
همچنین ممکن است متخصص از شما بخواهد آزمایشاتی مانند ایستادن روی یک پا و همچنین پیاده‌روی کوتاه را انجام دهید.
در نهایت، اشعه ایکس یکی از رایج ترین آزمایشاتی است که برای تشخیص خار پاشنه از آن استفاده می‌کنند.
فیزیوتراپی برای درمان خار پاشنه
فیزیوتراپی گزینه اصلی درمان قطعی خار پاشنه است. یک فیزیوتراپیست می‌تواند وضعیت شما را ارزیابی کند و پس از تشخیص خار پاشنه مناسب ترین گزینه درمانی را بر اساس نیاز‌‌‌‌‌‌‌‌ها و شرایط شما توصیه کند.
فیزیوتراپی می‌تواند بهترین راه درمان خار پاشنه و سایر ناهنجاری های مرتبط با آن مانند التهاب فاشیای کف پا باشد. هدف فیزیوتراپی کاهش درد، بهبود عملکرد و ارتقای روند بهبودی پای آسیب دیده است.
تکنیک‌های مختلفی از جمله شاک ویو تراپی، ماساژ و منوال تراپی و تمرینات ورزشی برای درمان خار پاشنه به کار گرفته می‌شود. اما شاک ویو تراپی مهم ترین و رایج ترین تکنیک مورد استفاده برای فیزیوتراپی خار پاشنه است.
شاک ویو تراپی خار پاشنه
شاک ویو تراپی یک درمان غیر تهاجمی است که از امواج صوتی برای تحریک روند بهبودی در شرایط مختلف اسکلتی- عضلانی از جمله التهاب فاشیای کف پا و خار پاشنه استفاده می‌کند. مهم‌ترین کاربرد این تکنیک، استفاده برای درمان خار پاشنه است. در ادامه به اثرات درمانی شاک ویو تراپی می‌پردازیم:
- شاک ویو تراپی با ارسال امواج صوتی پرانرژی به ناحیه آسیب دیده، باعث تحریک گردش خون و پاسخ درمانی طبیعی بدن می‌شود و به این ترتیب به بازسازی بافت و کاهش درد خار پاشنه کمک می‌کند.
- شاک ویو تراپی می‌تواند به کاهش التهاب در ناحیه آسیب دیده که در شرایطی مانند التهاب فاشیای کف پا شایع است، کمک کند.
- در برخی موارد، شاک ویو تراپی ممکن است به شکستن یا متلاشی شدن خار‌‌‌‌‌‌‌‌های پاشنه کوچک در طول زمان کمک کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که همیشه برای این هدف مؤثر نیست.
با این حال، مهم است به خاطر داشته باشید که اثربخشی شاک ویو تراپی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در حالی که بسیاری از افراد تسکین درد قابل توجهی را تجربه می‌کنند، ممکن است برای همه مفید نباشد. فیزیوتراپیست وضعیت شما را ارزیابی می‌کند و تعیین می‌کند که آیا شاک‌ویو تراپی برای شما مناسب است یا خیر.
منوال تراپی پیشرفته
یکی از موثرترین روش درمانی خار پاشنه منوال تراپی پیشرفته و آزاد سازی عضلات ساق پا برای برداشتن فشار از روی پاشنه پا است و همچنین اصلاح راستای مفل مچ پا و قوس کف پا بسیار اهمیت دارد و باعث عدم برگشت پذیری آسیب و درد خار پاشنه میشه پس به یاد داشته باشید استفاده تنها از شاک ویو تراپی و تمرین نمیتواند درمان کاملی برای خارپاشنه باشد.
ورزش برای خار پاشنه
انجام تمرینات ورزشی روی عضلات پا و ساق پا می‌تواند به حمایت از قوس پا و بهبود ثبات کمک کند. این موضوع می‌تواند فشار روی پاشنه پا را کاهش دهد و سبب تسکین درد خار پاشنه شود.
فیزیوتراپیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اغلب تمرینات کششی را برای بهبود انعطاف تاندون آشیل و فاشیای کف پا تجویز می‌کنند. این کشش‌ها می‌توانند به کاهش تنش روی پاشنه و تسکین درد کمک کنند.
درمان خار پاشنه در منزل
فیزیوتراپی اغلب به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع استفاده می‌شود که ممکن است شامل مداخلات دیگری مانند استفاده از ارتز، داروهای ضدالتهابی، کمپرس سرد و اصلاح شیوه زندگی باشد.
- استفاده از ارتز‌‌‌‌‌‌‌‌هایی مانند پد‌‌‌‌‌‌‌‌های پاشنه می‌تواند با ارائه حمایت کافی از قوس کف پا و پاشنه به کاهش درد کمک کند. پد‌‌‌‌‌‌‌‌های پاشنه همچنین می‌توانند از ساییدگی و پارگی بیشتر جلوگیری کنند.
- همچنین استفاده از کمپرس سرد ممکن است با بی حس کردن موقت ناحیه به تسکین درد خار پاشنه کمک کند. این روش همچنین به کاهش تورم کمک می‌کند. بنابراین برای خار پاشنه، کمپرس سرد به کیسه های حرارتی ترجیح داده می‌شود، زیرا گرما برای درد مفاصل و عضله بهتر عمل می‌کند.
- همچنین فیزیوتراپیست ممکن است حرکات ورزشی خاصی را تجویز کند که باید به طور منظم در منزل انجام دهید تا پیشرفت خود را حفظ کنید.
- داروهایی مانند مسکن‌ها و داروهای ضدالتهابی در موارد حاد و مزمن ممکن است تجویز شود.
تعداد جلسات فیزیوتراپی برای درمان خار پاشنه
تعداد جلسات فیزیوتراپی خار پاشنه توسط فیزیوتراپیست و با توجه به شدت علائم تعیین می‌شود. اما معمولا یک بار در هفته به مدت چند هفته، با هر جلسه حدود 60 دقیقه‌ای انجام می‌شود.
آیا برای درمان خار پاشنه نیاز به جراحی دارم؟
بیش از 90 درصد افراد بدون نیاز به جراحی و صرفاً با فیزیوتراپی و رعایت دستورات پزشک بهبود می‌یابند. اما اگر درد خار پاشنه شدید و مداوم شود و روش‌های غیر جراحی جوابگو نباشند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. این جراحی شامل برداشتن خار پاشنه پا است.
با این وجود، احتمال بازگشت عارضه پس از جراحی بالاست و با توجه به اینکه روش‌های غیر جراحی مخصوصاً فیزیوتراپی در درمان این بیماری موفق بوده‌اند، پزشکان به ندرت جراحی را برای برداشتن خار پاشنه پیشنهاد می‌کنند.
پیشگیری از خار پاشنه
پیشگیری از خار پاشنه مستلزم توجه بیشتر به سلامت کلی پا است. عوامل متعددی خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می‌دهد. برخی از این عوامل را می‌توانید تغییر دهید و از آن جلوگیری کنید:
- برای دویدن سطوح نرم مانند چمن را انتخاب کنید.
- کفش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی بپوشید که متناسب با قوس پای شما باشد.
- اگر روی زمین‌های چوبی یا کاشی راه می‌روید، کفش بپوشید.
- راه رفتن خود را طوری تنظیم کنید که فشار کمتری روی پاشنه پا وارد شود.
- وزن خود را کاهش دهید تا فشار کمتری به پای خود وارد کنید.
- برنامه روزانه خود را تغییر دهید تا زیادی روی پای خود نباشید.
- قبل از فعالیت ورزشی بدن خود را گرم کنید.
- مراقب استرس‌های روزمره‌ای که به پا‌‌‌‌‌‌‌‌های خود وارد می‌کنید، باشید. حتماً در پایان روز به پا‌‌‌‌‌‌‌‌های خود استراحت دهید.
درمان تخصصی خار پاشنه در کلینیک نوید
اگر مشکوک به خار پاشنه هستید، در اولین فرصت یک قرار ملاقات با یک فیزیوتراپیست ترتیب دهید. همانطور که پیش از این گفته شد، فیزیوتراپی یک درمان رایج برای خار پاشنه است و شامل تکنیک‌های مختلفی از جمله شاک ویو تراپی و منوال تراپی و ماساژ پیشرفته است. اگر این تکنیک‌ها به درستی و توسط فیزیوتراپیست متخصص انجام شوند، بیماران تسکین درد قابل توجهی را تجربه خواهند کرد و همچنین احتمال عود مجدد خار پاشنه در آینده بسیار کمتر است.
کلینیک فیزیوتراپی نوید در خدمت شماست تا با ارائه خدمات تخصصی فیزیوتراپی، در درمان خار پاشنه و سایر مشکلات مرتبط با مفاصل به شما کمک کند.
فیزیوتراپیست‌های مجرب ما پس از تشخیص خار پاشنه، برنامه درمانی مناسبی را برای بیماران عزیز در نظر گرفته و به شما کمک می‌کنند تا دوباره روی پای خود بایستید. برای گرفتن نوبت از کلینیک فیزیوتراپی شمال تهران با شماره 02122571557 تماس بگیرید.
