اگر تا به حال دچار فشردگی عصب شد‌ه‌اید، میدانید که علائم آن می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد. رادیکولوپاتی اصطلاحی است که برای توصیف تحریک یا فشرده شدن ریشههای عصبی در نخاع استفاده می‌شود. درد و ناراحتی ناشی از فشرده شدن عصب می‌تواند بخشهای مختلفی از بدن شما را درگیر کند.
خوشبختانه راههای زیادی برای مقابله با رادیکولوپاتی و کاهش علائم آن وجود دارد. در این مقاله، ما در مورد عوامل ایجاد رادیکولوپاتی، علائم، روشهای درمان آن و تاثیر فیزیوتراپی بر روند درمان آن بحث خواهیم کرد.
رادیکولوپاتی چیست؟
ستون فقرات از 33 مهره که روی هم قرار گرفته‌اند، تشکیل شده است. این مهره‌ها توسط شبکه‌ای از عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها در جای خود قرار می‌گیرند.
طناب نخاعی از کانالی که در مرکز این مهره‌ها قرار دارد، عبور می‌کند. ریشههای عصبی و اعصاب از کانال نخاعی خارج می‌شوند و به قسمت‌‌های مختلف بدن می‌روند. هنگامی که این ریشههای عصبی فشرده شده یا آسیب ببیند، فرد دچار بیماری رادیکولوپاتی می‌شود.
این آسیب سبب درد، ضعف در اندام‌ها، بی حسی، گزگز و اختلال در کنترل عضلات می‌شود.
انواع رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی بسته به اینکه آسیب در کدام قسمت ستون فقرات رخ میدهد، می‌تواند سه نوع باشد:
-
رادیکولوپاتی کمری
هنگامی که رادیکولوپاتی در قسمت پایین کمر رخ دهد، به آن رادیکولوپاتی کمری گفته می‌شود. یکی از انواع رادیکولوپاتی کمری می تواند درد سیاتیک باشد، زیرا در این نوع رادیکولوپاتی اغلب ریشههای عصبی تشکیل دهنده عصب سیاتیک درگیر می‌شوند. رادیکولوپاتی کمری شایع ترین نوع رادیکولوپاتی است.
-
رادیکولوپاتی گردنی
رادیکولوپاتی گردنی زمانی اتفاق می‌افتد که یک ریشه عصبی در ستون فقرات گردنی فشرده شود. از آنجایی که ریشههای عصبی در این ناحیه از ستون فقرات در درجه اول عملکرد و احساسات بازوها و دست‌‌‌های شما را کنترل می‌کنند، احتمال بروز علائم در این قسمت‌ها بیشتر است.
-
رادیکولوپاتی قفسه سینه
رادیکولوپاتی قفسه سینه (توراسیک) به ریشه عصبی فشرده شده در ناحیه قفسه سینه ستون فقرات، اشاره دارد. این نوع رادیکولوپاتی کمترین شیوع را دارد.
علائم رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند. نوع و محل علائم به میزان فشار وارده بر عصب آسیب دیده بستگی دارد. علائم عمومی این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در کمر و پا‌ها (این درد ممکن است هنگام فعالیت‌‌هایی مانند سرفه یا عطسه بدتر شود)
- ضعف یا از دست دادن رفلکس در بازوها یا پا‌ها
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن کمر، بازوها یا پا‌ها
- در موارد نادر، فشردگی عصب می‌تواند باعث از دست دادن کنترل مثانه یا مشکلات روده شود.
البته جایی که علائم را احساس می‌کنید، بستگی به نوع رادیکولوپاتی شما دارد:
علائم رادیکولوپاتی گردنی
- درد در ناحیه گردن، شانه، قسمت بالایی کمر یا بازوها
- ضعف و بی حسی عضلانی که از سمت بازو به سمت دست‌ها پخش می‌شود.
علائم رادیکولوپاتی قفسه سینه
- گزگز، درد و بی حسی در قسمت فوقانی و میانی کمر
- درد همراه با سوزش در دنده، پهلو یا شکم
علائم رادیکولوپاتی کمری
- درد یا بی حسی در ناحیه کمر که می تواند به پا‌‌های شما سرایت کند.
- ناتوانی در ماندن در یک وضعیت برای مدت طولانی (مانند نشستن یا ایستادن)
- ناتوانی در خم کردن یا چرخاندن کمر
- ناتوانی در راست ایستادن
- لنگیدن هنگام راه رفتن
علل رادیکولوپاتی
به طور کلی هر چیزی که ریشههای اعصاب نخاعی شما را فشرده یا تحریک کند، می‌تواند باعث رادیکولوپاتی شود.
رادیکولوپاتی معمولاً در اثر تغییر بافت‌‌های اطراف ریشههای عصبی ایجاد می‌شود. این بافت‌ها شامل مهره‌‌های ستون فقرات، تاندون‌ها و دیسکهای بین مهرهای هستند.
هنگامی که این بافت‌ها تغییر می‌کنند برای مثال وقتی اندازه آن‌ها تغییر می‌کند، ممکن است فضا‌‌هایی را که ریشههای عصبی در داخل ستون فقرات حرکت می‌کنند یا از ستون فقرات خارج می‌شوند، باریک و تنگ کنند. به این فضا فورامن (Foramen) یا سوراخ میان مهرهای گفته می شود. باریک شدن این فضا به تنگی فورامینال شناخته می‌شود که بسیار شبیه به تنگی کانال نخاعی است.
در بیشتر موارد، تنگی فورامینال ناشی از تحلیل تدریجی ستون فقرات است که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. با افزایش سن، استخوان‌ها و دیسکهای ستون فقرات شکل و انعطاف خود را از دست می‌دهند. این انحطاط و ضعیف شدن طبیعی می‌تواند باعث شود، ستون فقرات شما به اندازه‌ای جابجا شود که عصب را تحت فشار قرار دهد.
به جز افزایش سن، رادیکولوپاتی می‌تواند در نتیجه آسیب ستون فقرات نیز ایجاد شود. در ادامه به رایج ترین این آسیب‌ها می‌پردازیم:
1-فتق دیسک
یکی از علل شایع تنگی فورامینال و رادیکولوپاتی، برآمدگی یا فتق دیسک است. دیسکهای ستون فقرات به عنوان بالشتک بین مهره‌‌های شما عمل می‌کنند و از ساییدگی آن‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کنند. گاهی اوقات، این دیسک‌ها از جای خود خارج می‌شوند یا آسیب می‌بینند و به اعصاب فشار می‌آورند. این مشکل عموماً در قسمت پایین کمر رخ میدهد، اما می‌تواند ستون فقرات گردنی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
2-استئوفیت یا استخوان سازی نابجا
یکی دیگر از علل احتمالی رادیکولوپاتی مزمن که ممکن است منجر به تنگی فورامینال شود، استئوفیت های استخوانی هستند. منظور از آن، مناطقی است که استخوان اضافی رشد می‌کند که می‌توانند در ستون فقرات به دلیل التهاب ناشی از استئوآرتریت، تروما یا سایر شرایط دژنراتیو ایجاد شوند.
سایر علل رادیکولوپاتی
ضخیم شدن (کلسیفیکاسیون) رباط‌های ستون فقرات نیز ممکن است منجر به باریک شدن فضای اطراف ریشههای عصبی و فشرده شدن عصب شود. علل کمتر شایع رادیکولوپاتی شامل عفونت‌های ستون فقرات و توده‌های سرطانی و غیرسرطانی است که ممکن است به ریشههای عصبی فشار وارد کنند.
چه عواملی شانس ابتلا به رادیکولوپاتی را بالا میبرد؟
- بلند کردن اجسام سنگین
- ورزش‌‌های سنگین
- چاقی
- سیگار کشیدن
- ورزش نکردن
- وضعیت بدنی نامناسب
- سن بالای 50 سال
- زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
رادیکولوپاتی و میلوپاتی
هر دوی رادیکولوپاتی و میلوپاتی بیماریهای دردناکی هستند که ممکن است ستون فقرات شما را درگیر کنند. رادیکولوپاتی در اثر فشردگی و آسیب ریشه عصبی ایجاد می‌شود. در حالی که میلوپاتی به معنای فشردگی نخاع است و بر اثر ضربه، تومور، بیماری دژنراتیو یا عفونت ایجاد می‌شود.
گاهی اوقات، رادیکولوپاتی می‌تواند با میلوپاتی (فشردگی نخاع) همراه باشد. هنگامی که نخاع درگیر می‌شود، علائم می‌تواند شدیدتر باشد. برای مثال می‌تواند باعث هماهنگی ضعیف، مشکل در راه رفتن و فلجی شود.
رادیکولوپاتی و نوروپاتی
علائم رادیکولوپاتی ممکن است با علائم نوروپاتی محیطی همپوشانی داشته باشد. این موضوع، تعیین منبع مشکل را دشوار می‌کند. منظور از نوروپاتی محیطی، آسیب سیستم عصبی محیطی است، مانند سندرم تونل کارپال که اعصاب به دام افتاده در مچ دست را درگیر می‌کند.
اما رادیکولوپاتی عبارت است از فشردگی ریشههای عصبی که ممکن است باعث درد، ضعف و بی حسی در مچ دست شود. برای تشخیص دقیق با پزشک متخصص مشورت کنید.
تشخیص رادیکولوپاتی
پزشک ممکن است چندین اقدام را برای تشخیص رادیکولوپاتی به کار گیرد:
1-معاینات فیزیکی برای بررسی قدرت و رفلکس عضلات شما استفاده می‌شود. بررسی نقاط دردناک ممکن است به پزشک شما کمک کند تا ریشه عصبی آسیب دیده را شناسایی کند. پزشک ممکن است سوالاتی از قبیل موارد زیر از شما بپرسد:
- درد چگونه و از چه زمانی شروع شد؟
- در چه زمانی از روز درد بیشتر می‌شود؟
- درد در کدام قسمت از بدن احساس می‌شود؟
- در حال حاضر این درد چه محدودیتی در زندگی روزمره شما ایجاد کرده است؟
- آیا کنترل مثانه یا روده خود را از دست داد‌‌ه‌اید؟
2-آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI برای دیدن بهتر ساختار‌ها در ناحیه آسیب استفاده می‌شود.
3-از الکترومیوگرافی میتوان برای تعیین دقیق اینکه مشکل منشا عصبی دارد یا عضلانی استفاده کرد. الکترومیوگرافی، تکانه‌‌های الکتریکی در عضلات شما را اندازه گیری می‌کند. این کار به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد آیا علائم شما ناشی از فشار روی ریشههای عصبی است یا اینکه شرایط دیگری (مانند دیابت) به اعصاب شما آسیب رسانده است.
درمان رادیکولوپاتی
درمان رادیکولوپاتی به محل و علت بیماری و همچنین بسیاری از عوامل دیگر بستگی دارد. معمولاً ابتدا درمان غیر جراحی توصیه می‌شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دارودرمانی: درمان دارویی اغلب درمانی کوتاه‌مدت برای تسکین درد است. دارو‌‌هایی مانند مسکن‌ها، دارو‌‌های ضدالتهابی و شل کننده‌‌های عضلانی می‌توانند بخشی از برنامه درمانی شما باشند.
- تزریق: تزریق کورتیکواستروئید‌ها ممکن است زمانی که محل فشرده‌سازی عصب مشخص است، مؤثر باشند.
- کاهش وزن: استراتژی‌‌های کاهش وزن برای کاهش فشار بر ناحیه آسیب دیده، کمک زیادی به روند درمان رادیکولوپاتی مزمن می‌کند.
- استفاده از آتل، بریس یا گردنبند طبی ممکن است برای ثابت نگه داشتن ناحیه آسیب‌دیده پیشنهاد شود.
- فیزیوتراپی: تمرکز اصلی درمان غیرتهاجمی کمردرد روی این روش است. فیزیوتراپی سبب تقویت عضلات و جلوگیری از آسیب بیشتر می‌شود.
- جراحی: برخی از افراد ممکن است به درمان‌‌های پیشرفته تری مانند جراحی نیاز داشته باشند. جراحی معمولاً برای کاهش فشار روی ریشه عصبی با گشاد کردن فضایی که ریشههای عصبی از ستون فقرات خارج می‌شوند، استفاده شود.
البته این روش عوارض جانبی زیادی به همراه دارد و به طور کلی توصیه نمی‌شود.
فیزیوتراپی چگونه می‌تواند به درمان رادیکولوپاتی کمک کند؟
- فیزیوتراپیست ممکن است از انواع مختلف تکنیک‌ها مانند منوال تراپی، الکتروتراپی، مگنت تراپی، تمرینات ورزشی، گرما یا سرما درمانی برای کنترل و کاهش درد استفاده کند.
- استفاده از منوال تراپی پس از تشخیص دقیق محل ایجاد فشار و علت بروز آن باعث افزایش فضای اطراف ریشه عصبی، کاهش درد و بهبود عملکرد می‌شود.
- فیزیوتراپیست فعالیت‌‌های خاصی را برای اصلاح حرکت مفاصل شما و بهبود انعطاف پذیری تجویز می‌کند.
- حرکات کششی و ورزش‌‌هایی که نواحی اطراف ستون فقرات را هدف قرار می‌دهند، می‌توانند به کاهش فشار روی اعصاب و تسکین درد کمک کنند.
- فیزیوتراپیست به شما کمک کند استقامتی را که قبل از آسیب داشته‌اید، دوباره به دست آورید و آن را بهبود می‌بخشد.
- فیزیوتراپیست ممکن است راههای صحیح بلند کردن اجسام را به شما آموزش دهد که به محافظت از ستون فقرات در برابر علائم تشدید کننده کمک می‌کند.
- در جلسات فیزیوتراپی به شما آموزش داده می‌شود که وضعیت بدنی خود را بهبود ببخشید تا فشار در ناحیه آسیب دیده کاهش یابد و بهبودی با بیشترین سرعت ممکن اتفاق بیفتد.
- ممکن است فیزیوتراپیست شما تمرینات قدرتی و کششی را به شما آموزش دهد تا در خانه انجام دهید. اگر آن‌ها را طبق تجویز فیزیوتراپیست خود انجام دهید، می‌توانید بهبودی خود را تسریع کنید.
- در صورت لزوم فیزیوتراپیست به شما می‌گوید که هر چند وقت یک‌بار از کمپرس سرد یا گرم برای کاهش تورم و شل کردن عضلات استفاده کنید.
توصیه‌‌هایی برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط بیمار
در طی 24 تا 48 ساعت اول پس از تشخیص رادیکولوپاتی، فیزیوتراپیست ممکن است به شما توصیه کند:
- با اجتناب از فعالیت‌‌هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین از بدتر شدن شرایط جلوگیری کنید.
- از استراحت بیش از حد در رختخواب خودداری کنید. پیاده روی‌‌های کوتاه داشته باشید. حرکت، درد و سفتی عضلات و مفاصل را کاهش میدهد و به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید.
- روی صندلی‌‌های محکم بنشینید. کاناپه‌‌های نرم و صندلی‌‌های راحتی ممکن است مشکلات شما را بدتر کنند.
- ورزش در آب می‌تواند راهی عالی برای فعال ماندن از نظر بدنی در زمانی که سایر اشکال ورزش دردناک هستند، باشد.
چگونه می توانم از رادیکولوپاتی جلوگیری کنم؟
بسیاری از علل رادیکولوپاتی قابل پیشگیری نیستند. اما حفظ سلامت ستون فقرات و وضعیت بدنی مناسب می‌تواند به جلوگیری از برخی از مشکلاتی که منجر به رادیکولوپاتی می‌شود، کمک کند. سایر استراتژی‌‌هایی که ممکن است از رادیکولوپاتی جلوگیری کنند عبارتند از:
- بلند کردن اجسام سنگین به طرز صحیح
- انجام فعالیت بدنی منظم
- حفظ وزن مناسب
آیا رادیکولوپاتی قابل درمان است؟
بله، رادیکولوپاتی یک بیماری قابل درمان است. پزشک ممکن است علاوه بر فیزیوتراپی از روشهای دیگر مانند دارو‌‌های تسکین دهنده یا حتی جراحی برای درمان رادیکولوپاتی کمری یا گردنی استفاده کند. اگر بیماری به موقع درمان نشود، شرایط فرد احتمالاً بدتر خواهد شد. حتی ممکن است آسیب دائمی شود.
کلینیک فیزیوتراپی نوید دارای تیمی از فیزیوتراپیست‌های متخصص در زمینه تشخیص و درمان انواع بیماریهای ستون فقرات از جمله رادیکولوپاتی کمری و گردنی می‌باشد.
ما در کلینیک نوید با تمرکز بر تکنیک منوال تراپی آماده کمک به شما هموطنان عزیز برای بازیابی سلامتی، تحرک و شادابی شما هستیم.
چقدر طول می‌کشد تا رادیکولوپاتی بهبود یابد؟
این موضوع بستگی به نوع رادیکولوپاتی فرد و نحوه درمان آن دارد. برخی از آن‌ها می‌توانند به سرعت برطرف شوند. اما در برخی موارد ممکن است بیشتر طول بکشد.
همین الان برای رزرو نوبت با شماره‌های کلینیک تماس بگیرید. کارشناسان ما آماده پاسخگویی و کمک به شما عزیزان هستند.
