بورسیت شانه یکی از شایع‌ترین علل درد و محدودیت حرکتی در ناحیه شانه است که می‌تواند فعالیت‌های روزانه فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه به دلیل التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع به نام بورس در ناحیه شانه ایجاد می‌شود که نقش آن‌ها کاهش اصطکاک بین بافت‌ها و تسهیل حرکت مفاصل است.
اگر بورس‌ها به طور مکرر تحت اصطکاک قرار بگیرند، ملتهب شده و باعث بروز علائم دردناک می‌گردند. در این مقاله به بررسی دلایل این عارضه، علائم و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
بورسیت شانه چیست؟
بورسیت شانه (Shoulder Bursitis) به التهاب، تحریک و آسیب بورس‌ها در ناحیه شانه گفته می‌شود. بورس‌ها کیسه‌های کوچک پر از مایعی هستند که بین استخوان‌ها و بافت‌های دیگر قرار دارند و نقش آن‌ها کاهش اصطکاک و تسهیل حرکت مفاصل است.
هنگامی که بورس‌ها به دلیل فشار مکرر، آسیب‌دیدگی یا برخی بیماری‌ها دچار التهاب می‌شوند، بورسیت ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً با درد، تورم و کاهش دامنه حرکتی شانه همراه است و می‌تواند فعالیت‌های روزمره زندگی فرد را مختل کند.
بورسیت شانه یکی از رایج‌ترین انواع بورسیت است. افراد همچنین می‌توانند بورسیت را در آرنج، لگن، زانو، پاشنه یا در انگشت شست پا تجربه کنند. به طور کلی، بورسیت اغلب در مفاصلی که حرکات مکرر انجام می دهند، رخ می دهد.
انواع بورسیت شانه
بورسیت شانه به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- بورسیت مزمن: بورسیت مزمن شانه شایع‌ترین نوع این عارضه محسوب می‌شود و معمولاً ناشی از اصطکاک مکرر است. بورسیت مزمن ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود یا پس از آسیب‌های مکرر یا چندین بار ابتلا به بورسیت حاد اتفاق بیفتد. این نوع بورسیت ممکن است دوره‌ای باشد و علائم آن به طور موقت برطرف شده و دوباره بازگردند.
- بورسیت حاد: بورسیت حاد به طور ناگهانی و معمولاً به دنبال یک آسیب رخ می‌دهد و به صورت یک‌باره تجربه می‌شود. در بورسیت حاد شانه، ناحیه ممکن است کبود شود و لمس یا حرکت شانه معمولاً درد را شدیدتر می‌کند.
- بورسیت عفونی (سپتیک): در بورسیت عفونی، کیسه‌های بورس توسط باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس یا دیگر میکروب‌ها آلوده شده و معمولاً قرمز، متورم و دردناک می‌شوند. این نوع بورسیت نیازمند درمان سریع و جدی است و اگر درمان نشود، ممکن است به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند.
بورسیت شانه چگونه ایجاد می‌شود؟
بورسیت شانه معمولاً به دلیل التهاب یا تحریک بورس‌های شانه ایجاد می‌شود. بورس‌ها ساختارهای کیسه مانندی هستند که در مناطقی که اصطکاک رخ می‌دهد، قرار دارند.
این بورس‌ها به عنوان بالشتک عمل کرده و بین بافت‌های سخت (مانند استخوان‌ها) و بافت‌های نرم (مانند تاندون‌ها، پوست یا رباط‌ها) قرار می‌گیرند. عملکرد بورس‌ها باعث می‌شود که بافت‌های سخت و نرم به طور همزمان کنار یکدیگر حرکت کنند، بدون اینکه آسیب ببینند.
بورس‌ها معمولاً نازک هستند و در صورت عدم وجود مشکل، بسیار کوچک می‌باشند. اما زمانی که دچار تحریک و التهاب شوند، ضخیم و متورم می‌شوند. از طرفی چون فضای بین استخوان‌ها و تاندون‌ها بسیار کوچک است، بورس متورم در این فضای محدود حین حرکت فشرده شده و باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شود.
علائم بورسیت شانه
علائم شایع بورسیت شانه عبارتند از:
- شانه درد: درد شانه ممکن است به صورت ناگهانی شروع شود یا به تدریج افزایش یابد. این درد می‌تواند به صورت یک درد مداوم و خفیف یا گاهی به شکل تیر کشیدن یا حس گیر کردن هنگام بلند کردن بازو به سمت بالای سر احساس شود.
- تورم: ناحیه شانه ممکن است متورم شود. در واقع، التهاب بورس باعث تجمع مایعات در اطراف آن می‌شود که منجر به تورم قابل مشاهده در ناحیه شانه می‌گردد. این تورم ممکن است باعث احساس سفتی در بافت‌های اطراف شانه شود.
- کاهش دامنه حرکتی: التهاب و درد ناشی از بورسیت، حرکت دادن شانه را محدود می‌کند. بیمار ممکن است نتواند بازو را به طور کامل بالا ببرد یا حرکات خاصی را بدون احساس درد انجام دهد.
- حساسیت به لمس: شانه ملتهب به لمس حساس می‌شود و حتی فشار ملایم بر روی آن می‌تواند باعث درد یا ناراحتی شود، به ویژه در نقاط نزدیک به محل التهاب بورس.
- تغییر رنگ یا قرمزی پوست: التهاب شدید ممکن است باعث گشاد شدن عروق خونی سطحی شود و در نتیجه پوست روی شانه قرمز یا دچار تغییر رنگ شود.
- احساس گرما: افزایش جریان خون به ناحیه ملتهب می‌تواند باعث ایجاد احساس گرما در پوست شانه شود. این علامت معمولاً همراه با قرمزی دیده می‌شود و نشان‌دهنده وجود التهاب است.
درد ناشی از بورسیت شانه
اگر مبتلا به بورسیت شانه باشید، شما ممکن است درد را در موارد زیر تجربه کنید:
- هنگامی که روی شانه آسیب دیده دراز می‌کشید.
- زمانی که بازو را به سمت کنار یا بالا بلند می‌کنید.
- هنگام چرخاندن بازو
- هنگام فشار دادن یا کشیدن درب
- هنگام فشار دادن بالای شانه
دلایل بورسیت شانه
بورسیت شانه می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، اما حرکات تکراری شانه مخصوصاً حرکات بالای سر شایع‌ترین دلیل بروز بورسیت شانه می‌باشد. حرکات تکراری مانند پرتاب کردن اشیا یا بلند کردن اجسام به سمت بالای سر که به شانه فشار زیادی وارد می‌کنند، می‌توانند به مرور زمان بورس‌ها را دچار التهاب کنند.
به همین دلیل، شغل‌ها یا ورزش‌هایی که نیاز به حرکات تکراری مانند پرتاب توپ، بالا بردن دست یا بلند کردن اجسام سنگین دارند، می‌توانند خطر ابتلا به بورسیت شانه را افزایش دهند.
ممکن است یک حرکت در ابتدا درد نداشته باشد، اما اگر این حرکت به طور مکرر انجام شود، شانه زمان کافی برای بهبودی نخواهد داشت و تحریکات به مرور زمان افزایش می‌یابد.
سایر دلایل ابتلا به بورسیت شانه عبارتند از:
- سن: با بالا رفتن سن، بورس‌ها ممکن است حساس‌تر شده و بیشتر مستعد التهاب شوند.
- بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتریت روماتوئید، نقرس یا بیماری‌های خودایمنی می‌توانند بورسیت را تحریک کنند.
- عفونت: در برخی موارد، عفونت‌ها از نواحی دیگر بدن به بورس‌های شانه منتقل می‌شوند و باعث بورسیت عفونی شانه می‌شوند. عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت‌های استافیلوکوکی از شایع‌ترین علل بورسیت عفونی هستند.
- ناهماهنگی‌های ساختاری: مشکلات ساختاری مانند کم بودن فاصله بین استخوان آکرومیون و تاندون‌های روتاتور کاف ممکن است موجب ایجاد التهاب در بورس‌ها شود.
چه کسانی بیشتر مستعد بورسیت شانه هستند؟
هر کسی ممکن است بورسیت شانه را تجربه کند، اما برخی از افراد در معرض خطر بالاتری هستند. موارد زیر ریسک ابتلا به بورسیت شانه را بالا می‌برد:
- ورزش‌های شامل حرکات تکراری شانه: افرادی که ورزش‌هایی شامل پرتاب کردن اشیا یا استفاده از چوب و راکت را انجام می‌دهند، به دلیل حرکات تکراری شانه بیشتر در معرض بورسیت شانه قرار دارند.
- کارهای فیزیکی که فشار زیادی به شانه وارد می‌کنند: افرادی که در مشاغلی مانند نقاشی، نجاری، باغبانی یا لوله‌کشی فعالیت می‌کنند، به دلیل فشار زیاد بر شانه‌ها نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض خطر هستند.
- بیماری‌هایی که باعث التهاب در بدن می‌شوند: برخی از شرایط پزشکی مانند آرتریت روماتوئید، نقرس، مشکلات کلیوی یا بیماری تیروئید می‌توانند خطر بورسیت شانه را افزایش دهند.
با این حال، هر کسی می‌تواند دچار بورسیت شانه شود، به ویژه اگر شانه‌اش آسیب ببیند یا تحت فشار مکرر قرار گیرد.
عوارض بورسیت شانه
بورسیت شانه اگر درمان نشود می‌تواند عوارض مختلفی به دنبال داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
- آسیب به بورس‌ها: بورسیت مزمن و عود مجدد می‌تواند به مرور زمان به بورس‌ها آسیب برساند، حرکت شانه را محدود کند و توانایی حرکت آن را کاهش دهند.
- عفونت (سپتیک): در صورت عدم درمان بورسیت عفونی، باکتری‌هایی که باعث بورسیت شانه می‌شوند، می‌توانند به اندام‌ها و دیگر قسمت‌های بدن گسترش یابند. در موارد شدید، عفونت‌ها ممکن است منجر به سپسیس شوند که می‌تواند تهدیدی برای زندگی باشد. اگر به عفونت مشکوک هستید، بسیار مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بورسیت شانه
تشخیص بورسیت شانه معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی توسط پزشک انجام می‌شود که در آن درد و دامنه حرکتی مفصل شانه بررسی می‌شود. پزشک همچنین سوالات دقیقی در مورد وضعیت شما می‌پرسد، مانند:
- چگونه و کی اولین بار درد را متوجه شدید؟
- آیا فعالیت تکراری انجام می‌دادید؟
- آیا ضربه مستقیم به شانه وارد کرده‌اید یا روی آن افتاده‌اید؟
- …
پزشک ممکن است به آرامی روی قسمت خارجی شانه فشار آورد تا ببیند آیا لمس آن باعث درد می‌شود یا نه. همچنین ممکن است تست‌های اضافی برای بررسی آسیب به دیگر قسمت‌های شانه انجام شود. پزشک وضعیت بدن شما و نحوه بلند کردن بازو را نیز بررسی خواهد کرد.
همچنین پزشک ممکن است از تست‌های مختلفی برای تشخیص بورسیت و رد کردن سایر شرایط یا آسیب‌ها که علائم مشابهی دارند، استفاده کند. این تست‌ها شامل موارد زیر هستند:
- رادیوگرافی شانه (X-ray): اشعه ایکس به طور مستقیم به بررسی بورس نمی‌پردازد، اما می‌تواند برای رد کردن آسیب به استخوان‌ها یا آرتروز به عنوان علل احتمالی شانه درد مفید باشد.
- MRI: اسکن MRI می‌تواند التهاب در بورس یا آسیب به استخوان و بافت‌های اطراف را نشان دهد. البته معمولاً برای تشخیص بورسیت استفاده نمی‌شود. فقط در صورتی که نیاز به بررسی دقیق‌تر باشد ممکن است توصیه شود.
- سونوگرافی: سونوگرافی یکی از ابزارهای تشخیصی مؤثر برای بورسیت است. این روش تصویربرداری می‌تواند به پزشک کمک کند تا التهاب یا تجمع مایعات در بورس‌ها را شناسایی کند.
- آسپیریشن مفصلی: این روش برای تخلیه مایع از بورس‌ها و آزمایش آن برای شناسایی عفونت‌ها یا نقرس ممکن است تجویز شود.
درمان بورسیت شانه بدون جراحی
بهترین روش درمان بورسیت شانه بستگی به شدت و نوع آن دارد، اما معمولاً شامل روش‌های غیرجراحی است که به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به تقویت عضلات شانه، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها معمولاً یک برنامه تمرینی متناسب با نیازهای شما برای بهبود وضعیت شانه و کاهش التهاب طراحی و پیاده‌سازی می‌کنند. این امر می‌تواند علائم بورسیت را مدیریت کرده و از آسیب‌های آینده جلوگیری کند.
- تزریق استروئید: در موارد شدید یا مزمن، تزریق داروهای استروئیدی به بورس شانه می‌تواند به تسکین سریع درد و التهاب کمک کند. با این حال، تکرار بیش از حد این تزریق ممکن است با عوارضی همراه باشد و باید با مشورت پزشک انجام شود.
- آسپیریشن مفصلی: در برخی موارد، پزشک ممکن است از روش آسپیریشن برای تخلیه مایع اضافی از بورس‌های شانه استفاده کند تا التهاب کاهش یابد.
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر بورسیت شما از نوع عفونی باشد، باید آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. حتماً باید دوز کامل آنتی‌بیوتیک‌ها را تا زمانی که پزشک تجویز کرده است، مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی دارید.
بهترین روش درمان بورسیت شانه
پزشکان اعتقاد دارند که راه حل اصلی برای تسکین درد، حرکت است. هر نوع حرکتی به ویژه فیزیوتراپی و تمرینات درمانی می‌تواند باعث تقویت عضلات، انعطاف‌پذیری و مقاوم‌تر شدن بدن در برابر درد شود. به همین دلیل فیزیوتراپی به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش درد و بهبود عملکرد شانه شناخته می‌شود. این روش به طور مؤثری درد و التهاب را کاهش داده و به بهبود حرکت مفصل شانه کمک می‌کند.
فیزیوتراپی چگونه بورسیت شانه را درمان می‌کند؟
فیزیوتراپیست برنامه درمانی خاصی برای تسریع روند بهبودی شما طراحی خواهد کرد. زمان لازم برای بهبودی بورسیت شانه متغیر است، اما معمولاً در صورت پیگیری یک برنامه مناسب و حرفه‌ای میتوان در مدت زمان دو تا هشت هفته به نتایج قابل توجهی دست یافت.
در ادامه به مهم‌ترین مزایای فیزیوتراپی برای درمان بورسیت شانه می‌پردازیم:
- تسکین درد: فیزیوتراپی با استفاده از روش‌های متنوعی به تسکین درد ناشی از بورسیت شانه کمک می‌کند. تکنیک‌هایی مانند سرما درمانی و گرما درمانی باعث کاهش التهاب و تورم می‌شوند و به بهبود گردش خون در ناحیه آسیب‌دیده کمک می‌کنند. علاوه بر آن، تمرینات کششی و تقویتی با کاهش فشار روی بورس‌ها و تقویت عضلات اطراف شانه، درد را کاهش می‌دهند و پایداری شانه را بهبود می‌بخشند.
- تمرینات دامنه حرکتی: بورسیت شانه می‌تواند تحرک شانه و بازو را محدود کرده و باعث ایجاد استرس بیشتر بر شانه شود. فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌هایی مانند منوال تراپی شانه برای تحریک و اصلاح حرکت مفصل شانه استفاده می‌کنند تا به بازیابی حرکت طبیعی آن کمک کنند و فشار روی بورس‌ها را کاهش دهند.
- تقویت عضلات: ضعف یا عدم تعادل عضلانی می‌تواند به بورسیت شانه منجر شود. فیزیوتراپیست شما یک برنامه ایمن و تدریجی برای تقویت عضلات حمایت‌کننده شانه طراحی خواهد کرد.
- آموزش عملکردی: زمانی که درد، قدرت و حرکت شما بهبود یافت، برای بازگشت ایمن به فعالیت‌های فیزیکی سنگین‌تر، فیزیوتراپیست یک سری تمرینات طراحی خواهد کرد تا به شما بیاموزد که چگونه بدن خود را به درستی و ایمن حرکت دهید. آن‌ها عواملی که باعث درد شما می‌شوند را شناسایی کرده و تغییراتی در روال فعالیت‌های روزمره شما پیشنهاد می‌کنند.
درمان خانگی بورسیت شانه
درمان‌های خانگی برای بورسیت شانه معمولاً شامل موارد زیر است:
- استراحت شانه: استراحت دادن به شانه و اجتناب از فعالیت‌هایی که ممکن است علائم را تشدید کنند، می‌تواند کمک کننده باشد. این فعالیت‌ها معمولاً شامل حرکات تکراری در محل کار یا ورزش‌هایی هستند که به شانه فشار می‌آورند.
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش التهاب و تسکین درد مفید هستند. استامینوفن نیز می‌تواند به کاهش درد کمک کند. با این حال، نباید این داروها را برای مدت طولانی و به صورت متوالی بدون مشورت با پزشک مصرف کنید.
- سرما درمانی: قرار دادن کمپرس یخ بر روی شانه به مدت 20-30 دقیقه، دو یا سه بار در روز در 48 ساعت اول برای کاهش تورم و التهاب می‌تواند مفید باشد. توجه داشته باشید که همیشه باید یک لایه محافظ بین یخ و پوست خود قرار دهید و کمپرس یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
- گرما درمانی: استفاده از کمپرس گرم بعد از 48 ساعت و پس از کاهش اولیه تورم می‌تواند جریان خون به ناحیه آسیب دیده را افزایش داده و به بهبودی کمک کند.
- استفاده از آتل برای ثابت نگه داشتن شانه: یک آتل شانه می‌تواند به شما کمک کند که شانه خود را استراحت دهید و از انجام حرکات زیاد خودداری کنید. این آتل‌ها معمولاً در داروخانه‌ها موجود هستند، اما ممکن است به کمک فیزیوتراپیست نیاز داشته باشید تا نحوه صحیح استفاده از آن را یاد بگیرید.
- تمرینات ملایم: از پزشک خود بخواهید تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف شانه تجویز کند و آن‌ها را طبق دستور در منزل انجام دهید.
- حفظ وضعیت بدنی مناسب: اصلاح وضعیت بدنی می‌تواند فشار وارده بر شانه را کاهش داده و از تحریک بیشتر بورس جلوگیری کند. برای مثال شانه‌ها نباید به سمت جلو و به حالت قوز کرده خم شوند، زیرا این حالت باعث افزایش فشار روی بورس‌های شانه می‌شود. از طرفی تکیه دادن به پشتی صندلی به گونه‌ای که شانه‌ها و کمر حمایت شوند، می‌تواند به کاهش استرس وارد بر شانه کمک کند.
با رعایت این اقدامات در منزل و پیگیری درمان‌های حرفه‌ای، می‌توانید علائم بورسیت شانه را کاهش داده و روند بهبودی را تسریع کنید. مراقبت مداوم برای بهبود و جلوگیری از بازگشت بورسیت ضروری است، زیرا این بیماری ممکن است به طور مکرر در افرادی که قبلاً بورسیت شانه داشته‌اند، عود کند.
آیا برای درمان بورسیت شانه نیاز به جراحی است؟
اگر درد، محدودیت دامنه حرکتی یا ضعف شانه با کمک درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و مراقبت‌های خانگی پس از چند ماه به اندازه کافی بهبود نیافت و همچنان زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار داد، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. هرچند جراحی گزینه آخر است و تنها در موارد شدید توصیه می‌شود.
جراحی بورسیت معمولاً به صورت آرتروسکوپی انجام می‌شود، یعنی از برش‌های کوچک و دوربین‌های مخصوص استفاده می‌شود تا عمل جراحی با کمترین آسیب و تهاجم انجام شود.
جراح ممکن است بافت آسیب‌دیده‌ای که باعث تحریک بورس می‌شود را بردارد، بورس ملتهب را تخلیه کند یا به طور کامل بورس ملتهب را بردارد تا فضای بیشتری برای حرکت تاندون‌ها و استخوان‌ها فراهم شود.
فیزیوتراپی بعد از جراحی بورسیت شانه
بعد از جراحی بورسیت شانه معمولاً نیاز به فیزیوتراپی وجود دارد. فیزیوتراپی بخشی مهم از فرآیند بهبودی است و می‌تواند به دلایل زیر ضروری باشد:
- بازگرداندن دامنه حرکتی: بعد از جراحی، شانه ممکن است دچار محدودیت حرکتی شود. تمرینات فیزیوتراپی به تدریج دامنه حرکتی را بازیابی کرده و از خشکی مفصل جلوگیری می‌کنند.
- تقویت عضلات شانه: جراحی و دوره استراحت ممکن است باعث ضعف عضلات شانه شود. فیزیوتراپی به تقویت این عضلات کمک می‌کند تا شانه پایداری و عملکرد طبیعی خود را بدست آورد.
- کاهش درد و التهاب: فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌های مختلفی برای کاهش درد و التهاب پس از عمل جراحی استفاده می‌کنند.
- بهبود عملکرد روزمره: فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا هر چه سریعتر به فعالیت‌های روزانه خود بدون احساس درد یا محدودیت حرکتی بازگردد.
مدت زمان و تعداد جلسات فیزیوتراپی به نوع جراحی، وضعیت بیمار و نظر پزشک بستگی دارد.
کلینیک فیزیوتراپی برای درمان بورسیت شانه
کلینیک فیزیوتراپی نوید با بهره‌گیری از تیمی مجرب و متخصص، یکی از مراکز پیشرو در درمان بورسیت شانه و سایر مشکلات اسکلتی-عضلانی است. این کلینیک با ارائه خدمات جامع و استفاده از بروزترین تکنیک‌ها به تسکین درد و بازیابی عملکرد مفاصل آسیب دیده کمک می‌کند. تمرکز ما در کلینیک نوید، بازگرداندن توانایی‌ها و افزایش کیفیت زندگی بیماران در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره‌های کلینیک تماس حاصل فرمایید.
چگونه میتوان از بورسیت شانه پیشگیری کرد؟
برخی از علل بورسیت شانه مانند آسیب‌های تروماتیک یا بیماری‌های خودایمنی قابل پیشگیری نیستند. با این حال، شما می‌توانید با کمک برخی اقدامات فشار وارد شده به شانه خود را کاهش دهید:
- همیشه قبل از شروع ورزش یا فعالیت فیزیکی سنگین، عضلات شانه خود را گرم کنید.
- شدت فعالیت‌های سنگین خانگی، کاری یا ورزشی را به تدریج افزایش دهید و نه به طور ناگهانی.
- وضعیت بدنی صحیح را یاد بگیرید و آن را حفظ کنید.
- با انجام تمرینات ورزشی شانه‌های خود را تقویت کنید.
- بین جلسات تمرینی یا کارهایی که فشار زیادی به شانه‌ها وارد می‌کنند، استراحت کنید.
- از ادامه دادن به فعالیت‌ها در صورتی که در حین یا پس از فعالیت‌ها درد دارید، خودداری کنید.
با رعایت این اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید خطر ابتلا به بورسیت یا بروز دوباره آن را به طور قابل توجهی کاهش دهید.
