خشکی گردن که در اصلاح عامیانه به آن خشکی گردن هم گفته می‌شود معمولا با درد و مشکل در حرکت گردن، به ویژه هنگام چرخاندن سر به پهلو، مشخص می‌شود. همچنین ممکن است با سردرد، درد گردن، درد شانه و/یا درد بازو همراه باشد. برای نگاه کردن به پهلو یا بالای شانه، فرد ممکن است به جای چرخاندن گردن سفت، کل بدن را بچرخاند.

اکثر افراد با درد و ناراحتی خشکی گردن آشنا هستند، چه بعد از بیدار شدن در یک صبح ظاهر شود یا شاید بعداً در همان روز پس از برخی فعالیت‌های پرفشار، مانند جابه‌جایی مبلمان، ایجاد شود. در بیشتر موارد، درد و گرفتگی به طور طبیعی طی یک هفته برطرف می شود. با این حال، نحوه مدیریت و مراقبت فرد از علائم خشکی گردن می تواند بر میزان درد، زمان بهبودی و احتمال بازگشت آن تأثیر بگذارد.

علت‌های رایج خشکی گردن

شایع‌ترین علت خشکی گردن، کشیدگی عضله یا رگ به رگ شدن بافت‌های نرم است. به طور خاص، عضله لِواتور اسکاپولا (بالابرنده کتف) بیشتر در معرض آسیب قرار دارد. این عضله در پشت و کنار گردن قرار گرفته و ستون فقرات گردنی را به شانه متصل می‌کند. عصب‌های سوم و چهارم گردنی (C3, C4) کنترل‌کننده این عضله هستند.

عضله لواتور اسکاپولا ممکن است طی فعالیت‌های رایج و روزمره دچار کشیدگی شود، مانند:

• خوابیدن در حالت نامناسب گردن
• زمین خوردن یا ضربه ناگهانی که سر را به سمت پهلو هل می‌دهد، مانند آسیب‌های ورزشی
• چرخاندن مکرر سر به طرفین در حین فعالیت، مانند شنا کردن با کرال سینه
• قوز کردن با وضعیت نامناسب بدن هنگام نگاه کردن به مانیتور کامپیوتر یا پایین انداختن سر برای نگاه کردن به تلفن همراه برای مدت طولانی
• تجربه استرس یا اضطراب زیاد که می‌تواند منجر به تنش در گردن شود
• نگه داشتن گردن در وضعیت غیرعادی برای مدت طولانی، مانند قرار دادن گوشی بین گردن و شانه

علت‌های کمتر شایع خشکی گردن

خشکی گردن گاهی اوقات می‌تواند ناشی از اختلالات زمینه‌ای در ستون فقرات گردنی باشد که از نخاع محافظت کرده و به حرکت گردن کمک می‌کند.

چند نمونه از اختلالات ستون فقرات گردنی که می‌توانند باعث اسپاسم یا سفت شدن دردناک عضلات گردن شوند عبارتند از:

• دیسک بیرون زده‌ی گردنی (Cervical herniated disc): قسمت بیرونی محافظ یک دیسک در ستون فقرات گردنی تخریب شده و قسمت داخلی بیرون می‌زند که این باعث فشار و التهاب در بافت‌های اطراف می‌شود.
• بیماری دژنراتیو دیسک گردنی (Cervical degenerative disc disease): با گذشت زمان، دیسک‌ها آب خود را از دست داده و ارتفاعشان کم می‌شود و فشار روی مفاصل، اعصاب و بافت‌های نرم اطراف مانند رباط‌ها و عضلات افزایش می‌یابد. این فرآیند می‌تواند منجر به درد و خشکی گردن شود.
• آرتروز گردن (Cervical osteoarthritis): آرتروز و تخریب مفصل‌های فاست گردنی بین استخوان‌های مهره اغلب همراه با سایر شرایط دژنراتیو مانند تنگی نخاع و تغییرات آناتومیکی مانند خارهای استخوانی رخ می‌دهد.

این لیست کاملی از شرایطی که می‌توانند باعث خشکی گردن شوند نیست. در حالی که نادر است، چندین مورد احتمالی دیگر مانند عفونت یا تومور وجود دارد.

علائم خشکی گردن

شدت خشکی گردن می‌تواند متفاوت باشد، از ناراحتی خفیف تا درد بسیار شدید، تیر کشنده و محدودکننده. به طور معمول، تلاش برای چرخاندن گردن سفت به یک طرف خاص در نهایت منجر به دردی می‌شود که فرد مجبور به متوقف کردن حرکت می‌شود.

محدودیت حرکت گردن می‌تواند بر سطح فعالیت فرد تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر فرد نتواند سر خود را بدون درد شدید به یک طرف بچرخاند، احتمالا تا زمان بهبود علائم باید از رانندگی اجتناب کند.

بایدها و نبایدهای خشکی گردن

در اغلب موارد، استراحت برای یک یا دو روز کافی است تا بافت‌های نرم گردن فرصت بهبود داشته باشند. در مواردی که درد قابل توجه است، فرد ممکن است بخواهد از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کند یا از کمپرس یخ و/یا گرما درمانی استفاده کند.

استفاده از گردن‌بند طبی برای بی حرکت کردن گردن توصیه نمی‌شود. در عوض، فرد مبتلا به خشکی گردن باید تا حد امکان، به خصوص بعد از یک یا دو روز اول، فعالیت‌های عادی خود را انجام دهد.

چه زمانی برای خشکی گردن به پزشک مراجعه کنیم

اگر خشکی گردن پس از یک هفته بهبود نیافته است، باید توسط پزشک بررسی شود. همچنین، صرف نظر از اینکه خشکی گردن چقدر طول کشیده است، در صورت مشاهده هرگونه علائم هشداردهنده مانند تب، سردرد، تهوع یا استفراغ، یا خواب آلودگی بدون دلیل، باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود.

درمان خشکی گردن 

در اکثر قریب به اتفاق موارد، خشکی گردن ناشی از کشیدگی یا رگ به رگ شدن ساده عضلات است که طی چند روز به خودی خود بهبود می یابد. با این حال، چندین گزینه درمانی برای کاهش درد و کمک به بهبودی با دنبال کردن یک یا چند مورد از نکات زیر در دسترس است:

فرد می تواند چند کار را به تنهایی برای شروع درمان خشکی گردن انجام دهد. برخی از راهبردهای رایج مراقبت شخصی عبارتند از:

۱. سرما یا گرما درمانی

کمپرس سرد / کیسه یخ به کاهش اکثر انواع خشکی گردن با کاهش التهاب موضعی کمک می کند. گذاشتن یخ در 24 تا 48 ساعت اول پس از تشدید درد، معمولاً بیشترین فایده را در کاهش التهاب دارد. اعمال گرما به گردن می تواند باعث جریان خون شود که محیطی بهتر برای بهبودی ایجاد می کند. برخی از بیماران یخ را ترجیح می دهند، در حالی که برخی دیگر گرما را ترجیح می دهند. هر دو را می توان به طور متناوب استفاده کرد.

۲. داروهای بدون نسخه

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) که با کاهش التهاب عمل می کنند، معمولاً اولین خط درمان برای گرفتگی و درد گردن هستند. انواع رایج NSAID ها ایبوپروفن (به عنوان مثال، ادویل، موترین) و ناپروکسن (به عنوان مثال، ناپروسین) هستند. حتی داروهای بدون نسخه نیز خطرات، عوارض جانبی احتمالی و تداخلات دارویی (یا غذایی یا مکمل) دارند، بنابراین حتماً در مورد هر دارویی با داروساز یا پزشک صحبت کنید.

۳. استراحت

استراحت به مدت یک یا دو روز به بافت های آسیب دیده فرصتی می دهد تا شروع به بهبودی کنند که به نوبه خود به کاهش سفتی و اسپاسم احتمالی عضله کمک می کند. به عنوان مثال، کسی که شنا می کند ممکن است بخواهد برای چند روز از برخی حرکات شنا که شامل چرخاندن زیاد سر است، اجتناب کند. با این حال، توصیه می شود استراحت را به یک یا دو روز محدود کنید، زیرا بی تحرکی بیش از حد می تواند منجر به ضعیف شدن عضلات شود و عضلات ضعیف باید برای حمایت کافی از گردن و سر تلاش کنند.

۴. کشش ملایم

کشش به محض قابل تحمل بودن، به کاهش سفتی و بازگرداندن گردن به دامنه حرکتی طبیعی‌تر کمک می‌کند. برای بسیاری، یادگیری کشش‌های مناسب با کمک فیزیوتراپیست یا سایر متخصصان بهداشت واجد شرایط مفید است.

۵. تمرینات هوازی کم فشار

علاوه بر کشش، هر شکلی از تمرینات هوازی کم فشار، مانند پیاده روی، اغلب برای تسکین هر نوع سفتی مفید است. حتی اگر پیاده روی مستقیماً گردن را درگیر نکند، به گردش اکسیژن در بافت های نرم سراسر ستون فقرات کمک می کند که به نوبه خود باعث بهبودی می شود.

بسته به فرد و شدت کشیدگی یا رگ به رگ شدن، ترکیبات مختلفی از این درمان ها ممکن است برای برخی بهتر از برخی دیگر عمل کند. احتمالاً برای یافتن برنامه درمانی که برای فرد بهترین کارایی را دارد، آزمون و خطا ضروری است.

کاهش خطر خشکی گردن

۱. حفظ وضعیت صحیح بدن (پوسچر)

داشتن وضعیت بدنی مناسب کلید رهایی از دردهای مختلف است. با چند تغییر ساده در عادت‌هایتان می‌توانید از سلامت ستون فقرات خود محافظت کنید.

• محیط کار خود را ارگونومیک کنید: از صندلی و کیبورد و مانیتور مناسب استفاده کنید تا در هنگام کار، شانه‌ها، گردن و مچ دستتان در وضعیت صحیح قرار بگیرند.
• اجسام سنگین را با پا بلند کنید: به جای خم کردن کمر، از عضلات قوی‌تر پاها برای بلند کردن اجسام سنگین استفاده کنید.
• به پشت یا پهلو بخوابید: به جای شکم‌خوابی، به پشت یا پهلو بخوابید و از یک بالش طبی مناسب استفاده کنید تا گردن و ستون فقراتتان در وضعیت خنثی قرار بگیرند.

با کمی دقت و توجه به وضعیت بدنتان در طول روز، می‌توانید ستون فقرات خود را در حالت طبیعی نگه دارید، فشار روی گردن را کاهش دهید و از بروز دردهای مختلف پیشگیری کنید.

۲. تقویت و انعطاف پذیری گردن را حفظ کنید

زمانی که عضلات گردن قوی و انعطاف پذیر باشند، بهتر می توانند وضعیت صحیح بدن را حفظ کرده و کمتر دچار اسپاسم و درد شوند. یک فیزیوتراپ یا سایر متخصصان پزشکی می توانند به طراحی یک برنامه فیزیوتراپی با حرکات ورزشی و کشش های گردن برای هر فرد کمک کنند. پس از یادگیری آنچه برای او مفید است، فرد به طور معمول می تواند با ادامه تمرینات و کشش ها در خانه، قدرت و انعطاف پذیری گردن را حفظ کند.

علاوه بر کاهش خطر خشکی گردن در کوتاه مدت، حفظ یک گردن قوی و انعطاف پذیر و استفاده از وضعیت صحیح بدن همچنین می تواند به سلامت ستون فقرات گردنی در بلندمدت کمک کند.

کلینیک فیزیوتراپی نوید: رهایی از درد گردن با روش‌های تخصصی

کلینیک فیزیوتراپی نوید با بهره‌مندی از فیزیوتراپیست‌های متخصص و کارآزموده، در زمینه درمان دردهای گردنی یار و یاور شما خواهد بود.

خدمات تخصصی ما:

• تمرکز بر تکنیک‌های منوال تراپی: فیزیوتراپیست‌های ما با تسلط بر جدیدترین روش‌های منوال تراپی، به رفع گرفتگی عضلات، افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد شما کمک می‌کنند.
• سال‌ها تجربه و دانش تخصصی: با سابقه درخشان در درمان انواع دردهای گردنی، بهترین و موثرترین برنامه درمانی را برای هر بیمار به طور جداگانه طراحی می‌کنیم.
• رهایی از درد و بازگشت به زندگی عادی: هدف ما یاری رساندن به شما برای غلبه بر درد گردن و بازگشت به فعالیت‌های روزمره بدون محدودیت است.

همین امروز با کلینیک فیزیوتراپی نوید تماس بگیرید و از خدمات تخصصی ما برای درمان درد گردن خود بهره‌مند شوید.