انواع سردرد جزو عوارضی هستند که در ناحیه سر و بالای گردن احساس می‌شوند و در بیشتر موارد منشأ عصبی دارند. این نوع درد با ملتهب و دردناک شدن بافت‌ها و ساختارهای اطراف مغز باعث آزار و اذیت فرد مبتلا می‌شود.
جالب است بدانید که یک بافت نازک به نام ضریع جمجمه در بدن ما وجود دارد که استخوان‌ها، سینوس‌ها، چشم‌ها و گوش‌ها را احاطه کرده و در صورت التهاب، سردرد در ناحیه سر و گردن را ایجاد خواهد کرد. همچنین، مننژ یا بافت پوشاننده مغز و نخاع نیز در صورت التهاب باعث سردرد می‌شود.
از آنجایی که ما انواع مختلف سردرد روبرو هستیم، باید علائم هر کدام را به صورت جداگانه بشناسیم تا درمان آنها راحت‌تر شود.
کدام یک از انواع سردرد را دارید؟
سردرد یکی از مشکلات شایع در بین افراد است و تقریبا همه در طول زمان حداقل یک بار با آن روبرو می‌شوند. این درد می‌تواند به صورت موقت یا مزمن باشد و علل، مدت و شدت آن متفاوت است. در این بخش برخی از مهم‌ترین انواع سردرد را که شاید تجربه کرده باشید بررسی خواهیم کرد تا درک بهتری از هر کدام به دست آورید.
1. درد کاسه سر
در میان انواع سردرد، سردرد تنشی یا سردرد عصبی یکی از شایع‌ترین مواردی است که معمولا به همراه استرس، اضطراب یا افسردگی رخ می‌دهد. افرادی که در معرض این عوامل قرار دارند، ممکن است علاوه بر در کاسه سر، درد چشم و درد شقیقه را هم تجربه کنند.
مدت زمان تجربه سردردهای تنشی احتمالا از نیم ساعت تا چند ساعت متغیر است. علل دیگری که می‌توانند منجر به سردرد تنشی شوند عبارتند از:
- کم‌آبی بدن: کمبود آب در بدن می‌تواند باعث سردرد تنشی شود. بنابراین، مصرف کافی آب و حفظ وضعیت آب بدن مهم است.
- خواب کم: کمبود خواب و کیفیت نامناسب خواب می‌تواند عاملی برای سردرد تنشی باشد. توصیه می‌شود که به میزان کافی بخوابید و روال خواب منظمی داشته باشید.
- دود سیگار: تنفس دود سیگار و قرار گرفتن در معرض آن می‌تواند عاملی برای سردرد تنشی باشد. اجتناب از محیط‌های دودی و قطع سیگار می‌تواند مفید باشد.
- سروصدا: مواجهه مکرر با سروصداهای شدید و مزاحم می‌تواند سبب سردرد تنشی شود. تلاش برای حفظ آرامش و استفاده از محافظ گوش در معرض صداهای بلند می‌تواند کمک کننده باشد.
- ورزش نکردن: فعالیت بدنی ناکافی می‌تواند عاملی برای سردرد تنشی باشد. توصیه می‌شود به طور منظم ورزش کنید و فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود جای دهید.
- خستگی چشم و خستگی بدن: استفاده طولانی از صفحه نمایش موبایل، خواندن کتاب در شرایط نور کم، کارهای یدی سنگین و خستگی بدن می‌توانند عواملی برای سردرد تنشی باشند.
2. سردرد میگرنی
یکی دیگر از انواع سردرد، سردرد میگرنی است که برخی از افراد را به شدت درگیر خود می‌کند. سردرد میگرنی یک نوع سردرد مزمن است که به طور معمول با حالت تهوع، سرگیجه و حساسیت به نور و صدا همراه است. در این نوع سردرد، درد به طور عمده در یک طرف سر رخ می‌دهد و فرد مبتلا به میگرن ممکن است تمایل داشته باشد در محیط تاریک قرار بگیرد یا چشمان خود را فشار دهد.
قبل از شروع سردردهای میگرنی، معمولا نشانه‌هایی به نام «هاله میگرن» رخ می‌دهد. این علائم ممکن است شامل بی‌حسی و مور مور شدن اعضای بدن، سردرد یک طرفه در سمت چپ، اختلال در بویایی و چشایی، اختلال در صحبت کردن، ضعف عضلانی و غیره باشند.
با این حال، باید توجه داشت که این علائم هم ممکن است در برخی از حالات جدی مانند سکته مغزی یا مننژیت رخ دهند. بنابراین، اگر برای اولین بار با این علائم روبرو شده‌اید، بهتر است به متخصص مراجعه کنید تا علت سردرد را تشخیص دهد و در صورت لزوم بررسی‌های تخصصی را در نظر بگیرد.
3. انواع سردرد: سردرد پیشانی
این مورد با نام سردرد سینوسی هم شناخته شده و به علت التهاب و تورم در سینوس‌ها (فضاهای پر هوا در استخوان‌های صورت) ایجاد می‌شود. این نوع سردرد ممکن است ناشی از التهابات عفونی، آلرژی یا دیگر عواملی از این دست باشد. سردرد سینوسی معمولا در منطقه پیشانی و شقیقه (اطراف چشم، گونه و بینی) درد تپنده ایجاد می‌کند.
این مورد از انواع سردرد، با علائمی نظیر حالت تهوع، حساسیت به نور و صدا، تب، مسدود شدن بینی و ترشحات غلیظ سبز و زرد در بینی هم شناخته می‌شود. این علائم می‌توانند با سردرد میگرنی مشابه باشند، اما تفاوت آنها در علائم مربوط به بینی است. همچنین، سردرد سینوسی معمولا با خم کردن سر به جلو یا هنگام بیدار شدن از خواب، تشدید می‌شود.
برای درمان سردرد سینوسی، روش‌های مختلفی وجود دارد. درمان ممکن است شامل مصرف داروهای آنتی هیستامین (برای کاهش التهاب و آلرژی)، استفاده از اسپری‌های بینی (برای تسکین التهاب و باز کردن مجرای بینی)، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت عفونت باکتریایی) و مسکن‌های مختلف باشد.
بهتر است قبل از مصرف هرگونه دارو، با پزشک مشورت کنید تا مناسب‌ترین درمان را برای شما تعیین نماید.
4. گردن درد و سردرد
گردن درد و سر درد معمولا به دلیل عواملی مانند رشد غیرطبیعی استخوان، آسیب عضلانی، تورم و مشکلات مفصلی ایجاد می‌شود. این نوع سردرد ممکن است همراه با سردرد پشت سر و گردن یا جمجمه همراه باشد که به عنوان نشانه‌های اصلی آن شناخته می‌شوند.
در میان انواع سردرد، سردرد همراه با گردن درد در اغلب موارد به عنوان سردرد تنشی شناخته می‌شود. این نوع سردرد ممکن است به دلیل فشار کم مایع مغزی نخاعی، وضعیت بدنی ضعیف و دیسک گردن ایجاد شود. درمان سردرد گردنی نیز باید با توجه به علت آن انجام می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سردردهایی با این وضعیت، می‌توانید به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
5. درد یک طرف سر و چشم
درد یک طرف سر و چشم هم با نام «سردردهای خوشه‌ای» شناخته شده و نوعی سردرد بسیار شدید و ناگهانی است. این نوع سردرد در مردان حدود 6 برابر بیشتر از زنان رخ می‌دهد. علت دقیق این نوع درد مشخص نیست، اما گفته می‌شود در افراد سیگاری بیشتر شایع بوده و مصرف سیگار و الکل می‌تواند آن را تشدید کند.
سردردهای خوشه‌ای بدون علائم خاص شروع می‌شوند و مدت زمان درگیری با آنها معمولا بین 15 دقیقه تا 3 ساعت است. حتی ممکن است در طول روز تا 8 بار هم تکرار شوند.
برای درمان سردرد خوشه‌ای، روش‌های دارویی و پزشکی مختلفی وجود دارد که حتما باید توسط پزشک متخصص تجویز شوند. همچنین روند درمان باید تحت نظر یک دکتر مغز و اعصاب پیگیری شود.
علائم سردرد خوشه‌ای عبارتند از:
- سردرد یک طرفه (که درد آن در چشم ما هم پخش می‌شود)
- بی‌قراری و آشفتگی
- انسداد و آبریزش بینی
- آبریزش چشم به همراه تورم پلک
با توجه به شدت و تکرار سردردهای خوشه‌ای، مراجعه به پزشک و دریافت درمان مناسب بسیار ضروری است.
علت سر درد
زمان آشنایی با انواع سردرد، سعی کردیم علت هر کدام را به طور جداگانه معرفی کنیم. برای درک بهتر این مسئله لازم است بدانید که سردردها معمولا با فعال شدن عصب‌های خاصی در رگ‌های خونی ما ایجاد می‌شوند. در واقع عوامل مختلفی وجود دارند که باعث فعال شدن این عصب‌ها می‌شود. این عوامل شامل موارد زیر هستند که توجه به آنها ضروری است.
- ژنتیک: این مورد عامل انتقال بسیاری از بیماری‌ها است که از والدین به فرزندان ارث می‌رسد. سردرد هم می‌تواند یکی از این بیماری‌ها باشد.
- عوامل محیطی: برای نمونه قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، دود و آلودگی و مواد آلرژی‌زا می‌تواند باعث سردرد ما شود. البته سروصدا و تغییرات نور در محیط هم گاهی عامل سردرد است.
- تغییرات منفی در الگوی خواب، یا وعده‌های غذایی ناسالم: مصرف بیش از اندازه یک نوع دارو، تنش و اضطراب در شرایط زندگی و عواملی از این دست می‌توانند منشأ و یا تشدید کننده سردرد باشند.
- بیماری‌ها: مواردی مانند اوتیت (عفونت و التهاب گوش میانی)، سینوزیت (التهاب سینوس‌ها)، تب و یا تومورها علت دیگری برای تجربه سردرد هستند.
- آسیب‌های فیزیکی: این مورد در سوانح رانندگی یا حوادثی مشابه رخ داده و می‌تواند باعث بروز سردرد در افراد شود.
درمان سر درد
اکنون زمان آن رسیده است که در مورد درمان سردرد اطلاعاتی کسب کنید. درمان این نوع درد به علت و شدت آن بستگی دارد. اما به طور کلی می‌توان چند روش درمانی را برای آن در نظر گرفت.
1. داروهای بدون نسخه برای درمان انواع سردرد:
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن یا آسپرین، می‌توانند به کاهش سردرد و التهاب مرتبط با استرس یا میگرن کمک کنند. استامینوفن (تیلنول) نیز می‌تواند برای برخی از انواع سردرد مؤثر باشد.
2. داروهای تجویزی:
تریپتان‌ها داروهای تجویزی هستند که برای درمان میگرن استفاده می‌شوند. داروهای دیگری مانند بتابلوکرها، داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد صرع ممکن است برای کنترل یا کاهش دفعات درگیری با میگرن یا سردردهای اضطرابی استفاده شوند.
3. تغییر سبک زندگی:
اجتناب از محرک‌هایی مانند غذاهای خاص، استرس و خواب کافی می‌تواند به پیشگیری از سردرد کمک کند. ورزش‌های معمول، حفظ یک رژیم غذایی سالم و کنترل استرس یا درمان خانگی سر درد با استراحت کافی هم می‌تواند مفید باشد.
4. درمان اورژانسی برای انواع سردرد:
درمان فوری سردرد ممکن است برای سردردهای شدید؛ مانند سردردهای مرتبط با خونریزی مغزی یا سکته ضروری باشد. این روش درمان احتمالا شامل داروهایی برای تسکین تورم و ناراحتی، جراحی برای ترمیم عروق خونی آسیب دیده یا سایر مداخلات ضروری است.
در نظر داشته باشید که مشورت با پزشک برای تصمیم گیری در مورد بهترین روش درمانی برای نوع خاص سردرد بسیار ضروری است. در برخی موارد، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای را تجربه کنید که نیاز به درمان اورژانسی سردرد دارد، بنابراین تشخیص مناسب برای درمان مؤثر، مهم است و نباید نادیده گرفته شود.
کلام آخر
در این فرصت سعی کردیم شما را با انواع سر درد و درمان آن آشنا کنیم. چنانچه پس از بررسی و یافتن علت این معضل، به این نتیجه رسیدید که به فیزیوتراپی نیاز دارید، می‌توانید از تجربه و دانش متخصصان کلینیک فیزیوتراپی نوید استفاده کنید. ما با بررسی دقیق وضعیت شما، برنامه‌ای شخصی سازی شده را تدوین میکنیم تا مسیر بهبودی را با اطمینان طی کنید.
