شکستگی مچ دست یکی از آسیب‌های شایع در میان افراد است که می‌تواند به دلیل سقوط، تصادف و ضربه‌های مستقیم به ناحیه مچ ایجاد شود. این نوع آسیب می‌تواند عملکرد طبیعی دست را مختل کرده و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
از آنجایی که مچ دست یکی از قسمت‌های حیاتی در حرکت و تحمل وزن دست است، شکستگی آن نیازمند توجه دقیق و درمان مناسب است تا از بروز عوارض بیشتر جلوگیری شود. در این مقاله به بررسی دلایل، علائم و روش‌های درمان شکستگی مچ دست خواهیم پرداخت.
شکستگی مچ دست چیست؟
شکستگی مچ دست (Wrist fracture) یکی از آسیب‌های شایع است که می‌تواند در هر یک از ۱۰ استخوانی که مچ دست و ساعد را تشکیل می‌دهند، رخ دهد.
این استخوان‌ها شامل رادیوس (استخوان بزرگ‌تر ساعد)، اولنا (استخوان کوچک‌تر ساعد) و استخوان‌های کارپال (هشت استخوان کوچک که در قاعده دست قرار دارند) می‌باشند.
در میان این استخوان‌ها، رادیوس بیشتر از سایر استخوان‌ها در معرض شکستگی قرار دارد. هنگامی که این استخوان آسیب می‌بیند به آن شکستگی دیستال رادیوس گفته می‌شود.
این نوع شکستگی معمولاً به دلیل سقوط بر روی دست یا ضربه مستقیم به مچ ایجاد می‌شود و می‌تواند تأثیر زیادی بر توانایی حرکت و عملکرد دست داشته باشد. در چنین شرایطی، درمان سریع و مناسب برای بازگرداندن عملکرد طبیعی مچ دست ضروری است.
علائم شکستگی مچ دست چیست؟
اصلی‌ترین علائم شکستگی مچ دست عبارتند از:
- درد شدید و مداوم: یکی از اصلی‌ترین علائم شکستگی مچ دست، درد شدید است که ممکن است به صورت مداوم ادامه پیدا کند و در اثر حرکت یا فشار به شدت افزایش یابد.
- تورم: پس از شکستگی، تورم در ناحیه مچ دست به سرعت ایجاد می‌شود که معمولاً به دلیل تجمع مایعات در بافت‌های اطراف استخوان‌های شکسته است.
- حساسیت به لمس: در ناحیه آسیب‌دیده، معمولاً حساسیت به لمس وجود دارد. هر گونه فشار یا لمس ناحیه مچ می‌تواند درد بیشتری را ایجاد کند.
- کبودی: کبودی یا تغییر رنگ پوست در اطراف مچ دست به دلیل خونریزی داخلی و آسیب به رگ‌های خونی رخ می‌دهد.
- سفتی: افراد دچار شکستگی مچ ممکن است احساس سفتی و محدودیت در حرکت مچ دست و انگشتان داشته باشند.
- انحراف مچ یا تغییر شکل استخوان: در برخی از شکستگی‌های شدید، ممکن است مچ دست به سمت جلو یا عقب خم شود یا استخوان‌ها جابجا شوند و باعث تغییر شکل غیرطبیعی در ناحیه آسیب‌دیده گردند.
- بی‌حسی نوک انگشتان: در برخی موارد، شکستگی مچ دست می‌تواند باعث فشرده شدن اعصاب در ناحیه آسیب‌دیده شود که ممکن است به بی‌حسی یا احساس ضعف در نوک انگشتان منجر شود.
این علائم می‌توانند نشان‌دهنده شکستگی مچ دست باشند. در صورت مشاهده آن‌ها باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب آغاز شود.
آیا امکان حرکت دادن مچ دست در هنگام شکستگی وجود دارد؟
این تصور رایج وجود دارد که اگر مچ دست قابل حرکت باشد، یعنی شکستگی وجود ندارد. اما اینطور نیست. برخی افراد حتی زمانی که مچ دستشان شکسته است، قادر به حرکت دادن آن هستند.
چرا مچ دست شکسته ورم می‌کند و گرم می‌شود؟
تورم واکنش طبیعی بدن به آسیب است. پس از وقوع آسیب، بدن مایعات و گلبول‌های سفید خون را به ناحیه آسیب‌دیده می‌فرستد تا فرایند بهبودی را تسریع کند که این امر منجر به تورم می‌شود. همچنین افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده باعث قرمزی و گرمای پوست می‌شود.
دلایل شکستگی مچ دست
شایع‌ترین علت شکستگی مچ دست، سقوط بر روی دست است. زمانی که فرد برای جلوگیری از سقوط خود، دستش را به جلو یا عقب می‌برد، فشار زیادی به مچ دست وارد می‌شود که باعث شکستگی استخوان رادیوس (استخوان بزرگ‌تر ساعد) می‌گردد.
در افراد جوان‌تر، شکستگی مچ دست بیشتر به علت حوادث شدید اتفاق می‌افتد. حوادثی مانند سقوط از ارتفاع (مانند سقوط از نردبان یا درخت)، تصادفات خودرو و آسیب‌های ورزشی به ویژه ورزش‌های پرتحرک مانند فوتبال، بسکتبال یا هاکی می‌توانند نیروی زیادی به مچ دست وارد کنند و منجر به شکستگی استخوان‌ها شوند.
اما در افراد بالای 60 سال، شکستگی مچ دست معمولاً به دلیل حوادث ملایم‌تری رخ می‌دهد. در این گروه سنی استخوان‌ها به دلیل عواملی مانند پوکی استخوان آسیب‌پذیرتر هستند، بنابراین حتی ضربات و حوادث ساده مانند زمین خوردن می‌توانند منجر به شکستگی مچ دست شوند.
چه افرادی بیشتر در معرض شکستگی مچ دست می‌باشند؟
شکستگی مچ دست در افرادی که دچار پوکی استخوان هستند، شایع‌تر است. پوکی استخوان حالتی است که در آن استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند.
علاوه بر این، برخی عوامل خطر دیگر نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال شکستگی مچ دست را افزایش دهند، به ویژه در افراد بالای 60 سال. این عوامل عبارتند از:
- کاهش چگالی مواد معدنی استخوان (استئوپنی): افرادی که دچار استئوپنی هستند، استخوان‌های ضعیف‌تری دارند و در معرض خطر شکستگی بیشتری قرار می‌گیرند. استئوپنی مرحله‌ای است که قبل از پوکی استخوان رخ می‌دهد و می‌تواند به تدریج به کاهش قدرت استخوان‌ها منجر شود.
- جنسیت: زنان به ویژه در دوران یائسگی به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن که نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها دارد، بیشتر از مردان در معرض شکستگی مچ دست قرار دارند.
- پوست سفید: افراد با پوست سفید بیشتر در معرض پوکی استخوان و در نتیجه شکستگی‌های استخوانی قرار دارند. این عامل ژنتیکی می‌تواند بر سلامت استخوان‌ها تأثیر بگذارد.
- سابقه خانوادگی: اگر در خانواده سابقه پوکی استخوان یا شکستگی‌های استخوانی وجود داشته باشد، احتمال بروز این مشکلات در فرد نیز بیشتر است.
این عوامل خطر می‌توانند موجب افزایش احتمال شکستگی مچ دست و سایر آسیب‌های استخوانی در افراد شوند.
انواع شکستگی مچ دست
شکستگی مچ دست می‌تواند به روش‌های مختلفی رخ دهد و بر اساس نوع آسیب به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شود. در این بخش به برخی از انواع رایج شکستگی‌های مچ دست اشاره میکنیم:
- شکستگی کالیس (Colles fracture): این نوع شکستگی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد هنگام سقوط، دست خود را به صورت کشیده و با مچ دست به سمت عقب خم شده به زمین می‌زند. در این حالت، قسمت شکسته رادیوس به سمت بالا و به طرف پشت دست تمایل پیدا می‌کند.
- شکستگی اسمیت (Smith fracture): این نوع شکستگی برعکس شکستگی کالیس رخ می‌دهد. زمانی که فرد دست خود را به سمت جلو خم کرده و به زمین می‌زند، قسمت شکسته رادیوس به سمت پایین و به طرف کف دست می‌چرخد.
علاوه بر این، جراحان ممکن است شکستگی‌های مچ را بر اساس شدت آسیب و تأثیر آن بر مفصل مچ به گروه‌های زیر تقسیم کنند:
- شکستگی داخل مفصلی (Intra-articular fracture): در این نوع شکستگی، آسیب به حدی است که شکستگی به داخل مفصل مچ دست گسترش می‌یابد.
- شکستگی خارج مفصلی (Extra-articular fracture): در این نوع شکستگی، آسیب به استخوان محدود به خود استخوان است و به داخل مفصل مچ دست نفوذ نمی‌کند.
- شکستگی باز (Open fracture): این نوع شکستگی زمانی رخ می‌دهد که استخوان از پوست بیرون می‌زند و به دلیل خطر عفونت و آسیب به بافت‌های نرم اطراف نیاز به درمان فوری و مراقبت‌های ویژه دارد.
- شکستگی خرد شده (Comminuted fracture): در این نوع شکستگی، استخوان به بیش از دو قطعه شکسته می‌شود. این نوع شکستگی معمولاً به دلیل ضربه‌های شدید یا تصادفات سنگین رخ می‌دهد و درمان آن پیچیده‌تر است.
این تقسیم‌بندی‌ها به جراحان کمک می‌کند تا شدت آسیب را به درستی ارزیابی کرده و روش درمانی مناسب را برای بازگشت به عملکرد طبیعی مچ دست تعیین کنند.
اگر شکستگی مچ دست درمان نشود چه عوارضی دارد؟
اگر شکستگی مچ دست به درستی و به موقع درمان نشود، احتمال بروز عوارض مختلفی وجود دارد. برخی از این عوارض عبارتند از:
- پارگی تاندون: در صورت شکستن مچ دست، احتمال آسیب به تاندون‌ها و پارگی آن‌ها وجود دارد که می‌تواند موجب محدودیت حرکت و درد شدید شود.
- سندروم تونل کارپال: شکستگی مچ دست ممکن است باعث فشار بر عصب مدین (که از مچ دست عبور می‌کند) شود و موجب بروز مشکلاتی مانند بی‌حسی، گزگز و درد در انگشتان دست شود.
- سندروم کمپارتمان: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که تورم ناشی از شکستگی باعث افزایش فشار در داخل فضاهای محدود عضلانی شود که می‌تواند به آسیب به عضلات و اعصاب منجر شود.
- سندروم درد منطقه‌ای پیچیده: این سندروم یک وضعیت مزمن است که با درد شدید و طولانی مدت در ناحیه آسیب‌دیده همراه است و ممکن است با تغییرات رنگ پوست، دما و حساسیت آن ناحیه نیز همراه باشد.
- آرتروز مچ دست: شکستگی‌های مچ دست ممکن است در بلندمدت منجر به بروز آرتروز یا التهاب مفصل مچ شوند که می‌تواند به محدودیت حرکت و درد مزمن در این ناحیه منجر گردد.
بنابراین، درمان به موقع و صحیح شکستگی مچ دست برای جلوگیری از بروز این عوارض و بازگشت عملکرد طبیعی دست ضروری است.
آیا شکستگی مچ دست می‌تواند به طور خود به خودی درمان شود؟
بدن شما بلافاصله پس از شکستگی، شروع به ترمیم استخوان به طور طبیعی می‌کند. با این حال، درمان مناسب می‌تواند کمک کند تا استخوان‌ها به درستی جوش خورده و در جای درست قرار گیرند.
بدون درمان، اگرچه استخوان‌ها ممکن است به هم متصل شوند، اما ممکن است به طور یکنواخت و صحیح به هم نرسند و باعث مشکلات دیگری مانند تغییر شکل دائمی، درد مزمن یا کاهش توانایی حرکت مفصل شود.
شکستگی مچ دست چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص شکستگی مچ دست، پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی دقیق انجام می‌دهد. در این معاینه، پزشک با لمس و بررسی مچ دست به دقت نواحی حساس و آسیب‌دیده را شناسایی می‌کند. همچنین، ممکن است مچ دست شما را در جهات مختلف به آرامی خم کند تا میزان درد و محدودیت حرکتی را بررسی کند.
علاوه بر معاینه فیزیکی، پزشک از شما در مورد نحوه وقوع آسیب، شدت درد و علائم دیگر مانند تورم و کبودی سوالاتی می‌پرسد. این اطلاعات می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر کمک کند.
برای تأیید تشخیص شکستگی، پزشک معمولاً درخواست تصویربرداری با اشعه ایکس (رادیوگرافی) می‌کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا موقعیت دقیق شکستگی، نوع آن و هرگونه آسیب به استخوان‌های مچ را بررسی کند.
در برخی موارد، به ویژه اگر آسیب‌های دیگری مانند آسیب به رباط‌ها، تاندون‌ها، اعصاب یا عضلات وجود داشته باشد، پزشک ممکن است انجام آزمایش‌های تصویربرداری پیشرفته‌تری مانند سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) یا ام آر آی (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی) را توصیه کند. این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک در ارزیابی دقیق‌تر و تعیین بهترین روش درمان کمک کنند.
درمان شکستگی مچ دست
درمان شکستگی مچ دست به نوع، شدت و موقعیت شکستگی و عوامل دیگری مانند سن بیمار، سطح فعالیت و این که دست غالب فرد آسیب دیده است یا خیر، بستگی دارد.
اولین گام در درمان، اطمینان از قرار گرفتن قطعات شکسته در موقعیت صحیح است. اگر با وجود شکستگی، استخوان‌ها همچنان در موقعیت طبیعی خود قرار داشته باشند، پزشک ممکن است تنها گچ گرفتن را برای نگه داشتن استخوان‌ها کنار یکدیگر تا زمان بهبود توصیه کند. اما اگر استخوان‌ها از موقعیت طبیعی خود خارج شده باشند، پزشک ابتدا اقدام به تنظیم موقعیت آن‌ها خواهد کرد.
در ادامه با دو رویکرد اصلی برای درمان شکستگی مچ دست آشنا می‌شویم:
1-جا انداختن بسته (Closed Reduction)
جا انداختن بسته یک روش غیرجراحی است که در آن پزشک می‌تواند بدون باز کردن پوست، استخوان شکسته را در جای خود قرار دهد. این فرآیند در شرایطی استفاده می‌شود که شکستگی به اندازه‌ای نباشد که نیاز به جراحی وجود داشته باشد.
پس از اصلاح موقعیت استخوان، پزشک معمولاً دست را در آتل یا گچ قرار می‌دهد تا استخوان‌ها ثابت بمانند و از حرکت آن‌ها جلوگیری شود. معمولاً برای چند روز اول از آتل استفاده می‌شود تا تورم کاهش یابد و پس از کم شدن تورم از گچ استفاده می‌شود.
پزشک برای پیگیری روند بهبود معمولاً درخواست تصویربرداری اشعه ایکس را می‌دهد. این بررسی‌ها ممکن است به صورت هفتگی انجام شود تا اطمینان حاصل شود که استخوان در موقعیت مناسب قرار دارد و در حال بهبود است.
پس از گذشت حدود شش هفته، ممکن است پزشک گچ را بردارد و شما را به فیزیوتراپی ارجاع دهد تا دامنه حرکتی و توانایی تحرک مچ دست بازیابی شود. در این مرحله ممکن است همچنان از آتل برای محافظت از مچ دست استفاده شود.
2-جا انداختن باز (Open Reduction)
در مواردی که شکستگی بسیار شدید یا پیچیده باشد، جا انداختن استخوان به عمل جراحی نیاز دارد. در این روش، پزشک یک برش کوچک در پوست مچ دست ایجاد می‌کند تا به موضع شکستگی دسترسی پیدا کند و استخوان‌ها را در موقعیت صحیح قرار دهد. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که جا اندازی بسته قادر به اصلاح موقعیت استخوان‌ها نباشد.
پس از جراحی و اصلاح موقعیت استخوان‌ها برای نگه داشتن آن‌ها در موقعیت صحیح تا زمان بهبود، پزشک ممکن است از گچ، صفحه و پیچ، قاب فلزی با پین یا فیکساتور خارجی استفاده کند.
همچنین پزشک ممکن است مراقبت‌های ویژه‌ای را برای نظارت بر روند بهبودی و ارزیابی موقعیت استخوان‌ها بعد از عمل جراحی انجام دهد. این فرآیندها شامل تصویربرداری مکرر و پیگیری‌های دوره‌ای است تا اطمینان حاصل شود که استخوان‌ها به درستی جوش خورده‌اند و بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.
ترمیم شکستگی مچ دست چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بهبود شکستگی مچ دست به چندین عامل بستگی دارد، از جمله شدت شکستگی و روش درمانی که برای شما انتخاب می‌شود.
در روش‌های جا اندازی بسته، شما ممکن است ابتدا چند روز تا یک هفته از آتل استفاده کنید و سپس برای چهار تا شش هفته از گچ استفاده شود. بعد از این مدت، ممکن است تا سه ماه یا بیشتر طول بکشد تا به طور کامل قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود باشید. در صورتی که نیاز به جراحی (جا اندازی باز) باشد، زمان بهبودی طولانی‌تر خواهد بود.
فیزیوتراپی مچ دست
فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در فرآیند درمان شکستگی مچ دست دارد و می‌تواند به بهبود سریعتر و کارآمدتر فرد کمک کند. این روش درمانی علاوه بر کاهش درد و تورم به بازگرداندن قدرت و حرکت طبیعی به مفصل آسیب‌دیده کمک می‌کند.
فیزیوتراپیست با طراحی برنامه‌های اختصاصی و استفاده از روش‌های مختلف، فرد را در مسیر بهبودی هرچه سریعتر قرار می‌دهد و همچنین به پیشگیری از عوارض بعدی مانند سفتی مفاصل و ضعف عضلات کمک می‌کند.
مزایای فیزیوتراپی در درمان شکستگی مچ دست
- کاهش درد و تورم: یکی از اولین اقداماتی که فیزیوتراپیست انجام می‌دهد، استفاده از تکنیک‌های مناسب از جمله گرما درمانی و منوال تراپی برای کاهش درد و تورم در ناحیه آسیب‌دیده است. این روش‌ها به تسکین فوری و راحتی بیمار کمک می‌کنند.
- افزایش دامنه حرکتی: پس از شکستگی مچ دست، ممکن است حرکت مفصل دچار محدودیت شود. فیزیوتراپیست با استفاده از درمان‌های دستی و تمرینات فعال و غیرفعال به بهبود دامنه حرکتی مفصل کمک می‌کند و سفتی را کاهش می‌دهد.
- بازگرداندن قدرت عضلانی: پس از شکستگی، عضلات ممکن است ضعیف شوند. فیزیوتراپیست با تجویز تمرینات تقویتی مناسب و با استفاده از وزنه‌ها یا باندهای الاستیک به تقویت عضلات آسیب‌دیده کمک می‌کند تا بیمار بتواند به توانمندی قبلی خود دست یابد.
- پیشگیری از عوارض طولانی مدت: فیزیوتراپی نه تنها به بهبود سریعتر شکستگی کمک می‌کند، بلکه با حفظ حرکت مفصل و تقویت عضلات از عوارضی مانند آرتریت یا ضعف عضلانی در بلندمدت جلوگیری می‌کند.
در نهایت، فیزیوتراپی با استفاده از روش‌های مختلف و تخصصی، فرآیند بهبودی را تسریع می‌بخشد و بیمار را به زندگی فعال و سالم باز می‌گرداند.
آیا مچ دست شکسته دوباره به حالت قبل باز خواهد گشت؟
در بیشتر موارد، مچ دست پس از شکستگی به حالت قبل باز می‌گردد، البته به شرطی که روند بهبودی به درستی پیگیری شود. رعایت دستورالعمل‌های پزشک و پیگیری جلسات فیزیوتراپی می‌تواند به تسریع روند بهبودی و بازگرداندن توانایی کامل به مچ دست کمک کند.
کلینیک فیزیوتراپی برای درمان شکستگی مچ دست
کلینیک فیزیوتراپی نوید با تیمی از فیزیوتراپیست‌های متخصص و با تجربه به عنوان یک مرکز پیشرفته در درمان انواع آسیب‌های اسکلتی، عضلانی و دردهای مزمن شناخته می‌شود.
استفاده از روش‌های نوین درمانی از جمله درمان‌های دستی به بیماران کمک می‌کند تا با کمترین عوارض و هرچه سریعتر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره‌های کلینیک تماس حاصل فرمایید.
