دیسک گردن یکی از مشکلات شایع در بین افراد در سنین مختلف است. این عارضه که ناشی از آسیب یا فرسودگی دیسکهای بین مهرهای در ناحیه گردن است میتواند به درد شدید، سفتی عضلات و حتی علائم عصبی مانند بیحسی و گزگز دستها منجر شود. سوال بسیاری از بیماران این است که آیا دیسک گردن درمان دارد؟ در این مقاله به بررسی روشهای مختلف درمان دیسک گردن میپردازیم.
آناتومی ستون فقرات گردنی
ستون فقرات گردنی از هفت مهره تشکیل شده است که از پایه جمجمه شروع و تا قسمت بالایی ستون فقرات کمر ادامه دارد. این مهرهها با نامهای C1 تا C7 شناخته میشوند. مهرههای گردنی نقش مهمی در حمایت از سر، حرکت گردن و محافظت از نخاع دارند.
در بین هر دو مهره، دیسکهای بین مهرهای قرار دارند که مانند بالشتکهایی عمل میکنند و شوکها و فشارهای وارد بر مهرهها را جذب میکنند. این دیسکها از دو بخش تشکیل شدهاند:
- هسته نرم داخلی (نوکلئوس پولپوزوس)
- لایه سخت بیرونی (آنولوس فیبروزوس)
هرگونه آسیب یا پارگی در این دیسکها میتواند منجر به فتق دیسک و ایجاد فشار بر اعصاب مجاور شود.
ستون فقرات گردنی همچنین دارای ساختارهای دیگری شامل رباطها و عضلات است که به پایداری و حرکت گردن کمک میکنند. این مهرهها و دیسکها همچنین کانالی را برای نخاع ایجاد میکنند که رشتههای عصبی از آن عبور کرده و ارتباطات حسی و حرکتی را بین مغز و بدن برقرار میکنند.
آسیب به هر یک از بخشهای ستون فقرات گردنی میتواند منجر به درد، سفتی گردن و علائم دیگری مانند بیحسی و ضعف عضلانی شود.
دیسک گردن چیست؟
دیسک گردن زمانی رخ میدهد که هسته نرم دیسکهای بین مهرهای از لایه خارجی سخت خود بیرون بزند. در واقع زمانی که لایه سخت خارجی دیسک دچار پارگی شود، ماده نرم داخلی به بیرون نشت میکند. این وضعیت به عنوان “فتق دیسک” یا “دیسک گردن” شناخته میشود.
دیسک گردن میتواند بدون علائم خاصی باشد، اما زمانی که دیسک بیرونزده به ریشه عصبی مجاور فشار وارد کند منجر به درد گردن، سفتی گردن و علائم دیگری مانند درد، بیحسی، گزگز و ضعف عضلانی در ناحیه بازوها و دستها شود.
دلایل دیسک گردن چیست؟
دیسک گردن میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که برخی از مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
1-افزایش سن: دیسکهای بین مهرهای با گذشت زمان به طور طبیعی دچار فرسایش میشوند. با بالا رفتن سن، دیسکها رطوبت خود را از دست داده و انعطافپذیری کمتری پیدا میکنند. این وضعیت آنها را مستعد پارگی و فتق میکند.
2-سبک زندگی کم تحرک: افرادی که فعالیت فیزیکی کافی ندارند یا به مدت طولانی در حالت نشسته یا بیتحرک هستند، بیشتر در معرض آسیبهای گردنی و دیسک گردن قرار دارند. نشستنهای طولانی مدت به ویژه در حالت نادرست میتواند فشار زیادی به مهرههای گردنی وارد کند.
3-مشاغلی که نیاز به حرکت مکرر گردن دارند: برخی مشاغل یا فعالیتهایی که نیاز به حرکات مکرر گردن یا فشار بر ناحیه گردن دارند، میتوانند خطر ابتلا به دیسک گردن را افزایش دهند.
4-حوادث: هرگونه آسیب یا ضربه مستقیم به گردن مانند تصادفات رانندگی یا سقوط میتواند باعث فتق دیسک شود. این نوع آسیبها میتواند حتی در افراد جوانتر نیز به بروز دیسک گردن منجر شود.
5-استعمال دخانیات: سیگار کشیدن به کاهش جریان خون به دیسکهای بین مهرهای منجر میشود که باعث فرسایش سریعتر دیسکها و افزایش خطر فتق دیسک میشود.
6-اضافه وزن: وزن اضافی بدن میتواند فشار زیادی به ستون فقرات و دیسکها وارد کند و خطر فتق دیسک گردن را افزایش دهد.
7-ژنتیک: برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به مشکلات دیسک هستند. در این موارد، ساختار دیسکها ممکن است به طور ذاتی ضعیفتر باشد یا فرسایش دیسک زودتر از حد معمول شروع شود.
دیسک گردن در چه سنی شایع است؟
دیسک گردن بیشتر در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی شایع است. در این دوره، افراد به دلیل فعالیتهای روزمره و فرسایش طبیعی دیسکها بیشتر در معرض فتق دیسک گردن قرار میگیرند.
اگرچه با افزایش سن، خطر فرسایش دیسکها بیشتر میشود، اما جوانترها هم ممکن است در نتیجه آسیبهای فیزیکی مانند تصادفات یا فعالیتهای سنگین دچار دیسک گردن شوند.
رایجترین علائم دیسک گردن
رایجترین علائم دیسک گردن شامل موارد زیر است:
1-گردن درد به ویژه در پشت و کنارههای گردن: این درد میتواند هنگام حرکت دادن گردن بدتر شود.
2-افزایش گردن درد هنگام خم کردن یا چرخاندن گردن: حرکتهای خاصی مانند خم شدن یا چرخش سر ممکن است درد را تشدید کنند.
3-درد در نزدیکی یا بین تیغههای شانه: این درد میتواند در ناحیه بالای پشت و نزدیک شانهها احساس شود.
4-دردی که در شانه، بازو و گاهی تا دست و انگشتان پخش میشود: این درد میتواند به دلیل فشار بر عصبهای گردنی باشد که به اندامهای فوقانی مربوط میشوند.
5-بیحسی یا سوزن سوزن شدن بازوها: فشار بر اعصاب گردنی میتواند باعث بیحسی و احساس گزگز در دستها و بازوها شود.
تشخیص دیسک گردن
تشخیص دیسک گردن توسط پزشک متخصص از طریق معاینه دقیق و بررسی علائم انجام میشود. طی معاینه فیزیکی، پزشک موارد زیر را ارزیابی میکند:
- درد: محل و شدت درد و همچنین عواملی که درد را تشدید میکنند.
- رفلکسهای عضلانی: بررسی واکنش عضلات به تحریک برای تشخیص آسیب عصبی
- حس و قدرت عضلانی: ارزیابی ضعف عضلانی و تغییرات حسی مانند بیحسی یا گزگز
پزشک ممکن است آزمایشات زیر را نیز تجویز کند:
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): رایجترین و دقیقترین روش برای تشخیص فتق دیسک MRI است. این روش با استفاده از امواج مغناطیسی، تصاویری واضح از دیسکها، اعصاب و بافتهای نرم ارائه میدهد. ام آر آی به پزشکان کمک میکند تا محل دقیق فتق، میزان فشار دیسک بر اعصاب یا نخاع و هرگونه التهاب یا آسیب مرتبط را شناسایی کنند.
- اشعه ایکس (X-ray): به طور کلی، اشعه ایکس برای حذف سایر علل احتمالی گردن درد یا کمر درد مانند شکستگیها یا مشکلات ساختاری استفاده میشود. اما برای تشخیص دقیقتر فتق دیسک و بررسی بافتهای نرم معمولاً نیاز به استفاده از روشهای پیشرفتهتری مانند MRI وجود دارد.
- سی تی اسکن (CT): این روش به پزشکان کمک میکند تا ناهنجاریها یا آسیبهای استخوانی را شناسایی کنند و فشار دیسک بر اعصاب یا نخاع را ارزیابی کنند. با این حال، سی تی اسکن توانایی کمتری در تجزیه و تحلیل بافتهای نرم دارد و معمولاً به عنوان مکملی برای MRI استفاده میشود.
- میلوگرام: در این روش، ماده رنگی به ستون فقرات تزریق میشود و با کمک تصویربرداری اشعه ایکس و سیتی اسکن، محل دقیق فتق دیسک و تنگی کانال نخاعی مشخص میشود.
- الکترومیوگرام (EMG): با قرار دادن سوزنهای کوچکی در عضلات، عملکرد اعصاب ارزیابی میشود. این آزمایش کمک میکند تا مشخص شود کدام عصب توسط دیسک گردنی آسیب دیده است.
آیا دیسک گردن درمان میشود؟
به طور کلی، دیسک گردن قابل درمان است، اما درمان آن به نوع، شدت و علت اصلی عارضه بستگی دارد. در حالی که بسیاری از بیماران میتوانند با درمانهای غیرتهاجمی مانند فیزیوتراپی و مصرف دارو بهبود یابند، بازگشت علائم یا نیاز به درمان مجدد نیز وضعیتی است که ممکن است برای برخی افراد اتفاق بیفتد.
تشخیص و درمان زودهنگام میتواند شانس موفقیت درمان را به شدت افزایش دهد. در مواردی که عارضه به سرعت شناسایی و درمان شود، احتمال بازگشت به وضعیت نرمال بسیار بیشتر است.
در بسیاری از موارد، درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای مسکن میتوانند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند، بدون اینکه بیمار به عمل جراحی نیاز داشته باشد.
روشهای درمان دیسک گردن
روشهای درمان دیسک گردن معمولاً به دو دسته غیرجراحی و جراحی تقسیم میشوkد. در بیشتر موارد، روشهای غیرجراحی کافی هستند و نیاز به جراحی وجود ندارد. در ادامه به رایجترین روشهای درمان دیسک گردن میپردازیم:
1-درمانهای غیرجراحی
روشهای غیرجراحی معمولاً اولین گزینه برای درمان دیسک گردن هستند و شامل موارد زیر میباشند:
- دارو درمانی: دارو درمانی نقش حیاتی در مدیریت درد و علائم ناشی از دیسک گردن دارد. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و داروهای مسکن میتوانند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنند. در مواردی که درد شدیدتر باشد، پزشکان ممکن است استروئیدهای خوراکی یا تزریقی را برای کاهش التهاب و بهبود کیفیت زندگی تجویز کنند. علاوه بر این، داروهای شلکننده عضلانی میتوانند به کاهش اسپاسمهای عضلانی مرتبط با دیسک گردن کمک کنند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی گردن نقش اساسی در درمان دیسک گردن دارد و میتواند با کمترین تهاجم و آسیب به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات گردن کمک کند. فیزیوتراپی به بیمار این امکان را میدهد که بدون نیاز به عمل جراحی به تدریج به فعالیتهای روزمره خود بازگردد.
- استفاده از گردن بند طبی: در بسیاری از موارد، پزشک ممکن است استفاده از گردن بند را برای حمایت از گردن در زمان استراحت توصیه کند. این وسیله به تثبیت و حمایت از ناحیه گردن کمک میکند و میتواند فشار را از روی دیسکهای آسیبدیده و اعصاب مجاور کاهش دهد. با این حال، مهم است که استفاده از گردن بند حتماً تحت نظر پزشک باشد، زیرا استفاده طولانی مدت از آن میتواند منجر به ضعف عضلانی شود.
2-جراحی
جراحی در درمان دیسک گردن معمولاً به عنوان گزینهای نهایی در شرایطی که درمانهای غیرجراحی مؤثر نباشند یا علائم شدید عصبی وجود داشته باشد تجویز میشود. طی عمل جراحی با حذف بخشی از دیسک آسیب دیده (دیسککتومی) یا انجام فیوژن مهرهای، فشار بر روی اعصاب کاهش مییابد و به بهبود وضعیت بیمار کمک میشود.
جراحی میتواند به تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیسک گردن کمک کند، اما همواره با خطراتی همراه است و نیاز به مراقبتهای جدی دارد. در نهایت، تصمیم به جراحی باید پس از ارزیابی دقیق و مشاوره با پزشک متخصص اتخاذ شود.
هرچند اکثر بیماران با استفاده از روشهای غیرجراحی از جمله فیزیوتراپی میتوانند به بهبودی قابل توجهی دست یابند و نیازی به جراحی نخواهند داشت.
بهترین روش درمان دیسک گردن
فیزیوتراپی به عنوان یکی از بهترین روشهای درمان دیسک گردن شناخته میشود، زیرا با رویکردی غیرتهاجمی و جامع به مدیریت درد و بهبود عملکرد ناحیه آسیب دیده میپردازد. از مزایای فیزیوتراپی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش درد و التهاب: فیزیوتراپی میتواند با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند درمان دستی و تمرینات ورزشی به کاهش درد و التهاب ناشی از دیسک گردن کمک کند.
- تقویت عضلات: برنامههای فیزیوتراپی شامل تمریناتی است که به تقویت عضلات گردن و پشت کمک میکند که میتواند به کاهش فشار بر روی دیسکها و اعصاب مرتبط با آن کمک کند.
- افزایش دامنه حرکتی: فیزیوتراپی به بهبود دامنه حرکتی گردن کمک کرده و امکان انجام فعالیتهای روزمره را تسهیل میکند.
- آموزش و آگاهی: فیزیوتراپیستها به بیماران آموزش میدهند که چگونه وضعیت صحیح بدنی خود را حفظ کنند و از حرکات خطرناکی که سبب بدتر شدن وضعیت گردن میشوند، اجتناب کنند. این موضوع میتواند از بروز مشکلات بیشتر در آینده جلوگیری کند.
- کاهش نیاز به دارو و جراحی: بسیاری از بیماران با پیروی از برنامههای فیزیوتراپی موفق به کاهش علائم و بهبود وضعیت خود میشوند و نیازی به مصرف داروهای مداوم یا عمل جراحی ندارند.
به طور کلی، فیزیوتراپی به عنوان یک راهکار جامع و مؤثر برای مدیریت دیسک گردن سبب بهبود کیفیت زندگی و کاهش درد بیماران میشود.
در فیزیوتراپی از چه روشهایی برای درمان دیسک گردن استفاده میشود؟
یکی از مؤثرترین تکنیکهای فیزیوتراپی برای درمان دیسک گردن، منوال تراپی یا درمان دستی است. منوال تراپی گردن شامل استفاده از دست برای اعمال نیروهای کنترل شده بر روی مفاصل و عضلات گردن است که به کاهش درد، بهبود تحرک و بازگشت عملکرد طبیعی کمک میکند.
منوال تراپی شامل تکنیکهای مختلفی است که پرکاربردترین آنها عبارتند از:
- موبیلیزاسیون: در این تکنیک فیزیوتراپیست با اعمال حرکات ملایم بر روی مفاصل گردن به بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی و کاهش محدودیتهای ناشی از دیسک گردن کمک میکند.
- منیپولیشن: منیپولیشن نیز یکی از تکنیکهای دستی مهم است که در درمان دیسک گردن به کار میرود. این تکنیک شامل اعمال فشارهای سریع و دقیق با دامنه حرکتی کوچک بر روی مفاصل گردن است که باعث بازگرداندن تحرک طبیعی به مفاصل و بهبود عملکرد آنها میشود.
- ماساژ عضلات: ماساژ درمانی با هدف کاهش تنش و اسپاسمهای عضلانی که ممکن است به دلیل فشار بر اعصاب و درد ناشی از دیسک ایجاد شده باشند، انجام میشود.
این روشها به بهبود وضعیت گردن، کاهش درد و بازگرداندن تحرک کمک کرده و به عنوان یک گزینه درمانی مؤثر و غیرتهاجمی در درمان دیسک گردن شناخته میشوند.
آیا منوال تراپی ایمن است؟
منوال تراپی به طور کلی یک روش ایمن و موثر برای درمان دیسک گردن است به شرطی که توسط یک فیزیوتراپیست متخصص و مجرب انجام شود. فیزیوتراپیستهای آموزش دیده میدانند که چگونه نیروهای دستی را به دقت و با کنترل مناسب بر روی مفاصل و عضلات گردن اعمال کنند، بدون اینکه به بافتهای حساس آسیب برسانند. در این صورت، منوال تراپی میتواند به کاهش درد، افزایش تحرک و بهبود عملکرد گردن کمک کند.
اما اگر این روش توسط فردی بدون تخصص و تجربه کافی انجام شود، ممکن است خطراتی مانند آسیب به مفاصل، عضلات یا حتی اعصاب گردن ایجاد کند. اعمال نیروی نامناسب یا تکنیکهای غلط میتواند به جای بهبود، وضعیت بیمار را بدتر کند و باعث افزایش درد یا مشکلات جدیتر مانند آسیب به ستون فقرات شود. بنابراین، ایمنی منوال تراپی به مهارت و تخصص فیزیوتراپیست بستگی دارد و باید تحت نظر یک متخصص واجد شرایط انجام شود تا نتایج مثبت و ایمنی کامل برای بیمار فراهم شود.
کلینیک فیزیوتراپی متخصص برای درمان دیسک گردن
اگر به دنبال یک مرکز متخصص و مطمئن برای دریافت خدمات منوال تراپی و درمان دیسک گردن خود هستید، کلینیک فیزیوتراپی نوید بهترین انتخاب برای شماست. ما با تکیه بر تخصص و تجربه فیزیوتراپیستهای مجرب خود در زمینه درمان انواع آسیبهای اسکلتی-عضلانی آماده ارائه خدمات حرفهای و ایمن به شما هموطنان عزیز هستیم. در کلینیک نوید، تمام درمانها با دقت بالا و توسط افراد متخصص انجام میشود و شما میتوانید با اطمینان خاطر از خدمات حرفهای کلینیک بهره مند شوید.
مراقبتهای خانگی برای کمک به درمان دیسک گردن
مراقبتهای خانگی میتوانند به مدیریت درد و بهبود وضعیت دیسک گردن کمک کنند. در ادامه به برخی از این مراقبتها اشاره میشود:
- استراحت و اجتناب از فعالیتهای شدید: استراحت کافی و اجتناب از فعالیتهایی که ممکن است درد را تشدید کنند مانند بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات ناگهانی گردن، اهمیت بسیاری دارد.
- استفاده از گرما و سرما: استفاده از کیسه سرد یا کمپرس گرم برای تسکین درد و التهاب مؤثر است. گرما معمولاً برای تسکین اسپاسمهای عضلانی، دردهای مزمن و افزایش دامنه حرکتی مفید است و سرما برای کاهش التهاب، ورم و دردهای حاد توصیه میشود.
- حفظ وضعیت صحیح بدن: حفظ وضعیت صحیح بدن نقش حیاتی در کمک به درمان دیسک گردن دارد. توجه به وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن میتواند به کاهش فشار بر روی گردن کمک کند.
- مدیریت استرس: استرس میتواند باعث تنش عضلانی در ناحیه گردن و شانهها شود که این تنش میتواند منجر به درد و ناراحتی بیشتر شود. تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق میتوانند به بهبود وضعیت روحی و جسمی کمک کنند.
- تغذیه مناسب: تغذیه مناسب تأثیر زیادی بر بهبود مشکلات دیسک گردن دارد. مصرف غذاهای مغذی حاوی کلسیم، ویتامین D، آنتی اکسیدانها و پروتئینها برای تقویت استخوانها، ترمیم بافتها و حفظ سلامت عمومی ضروری هستند. حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی متعادل نیز فشار کمتری بر ستون فقرات و دیسکها وارد میکند.
با توجه به نوع و شدت عارضه، مشاوره با پزشک یا فیزیوتراپیست برای تعیین مناسبترین روشهای مراقبت خانگی بسیار مهم است.
