آرتروز یکی از شایع‌ترین و در عین حال دردناک‌ترین اختلالات سیستم اسکلتی-عضلانی است که در نتیجه ساییدگی و تخریب تدریجی غضروف‌های مفصلی اتفاق می‌افتد. این بیماری نه تنها باعث درد و کاهش دامنه حرکتی می‌شود، بلکه می‌تواند فعالیت‌های روزمره را به شکلی قابل توجه محدود کند.
اگرچه آرتروز بیشتر در مفاصلی مانند زانو و لگن دیده می‌شود، اما مفصل آرنج نیز به واسطه فشارهای مکرر یا آسیب‌های مختلف در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارد. در این مقاله علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان مؤثر آرتروز آرنج را بررسی خواهیم کرد.
منظور از آرتروز چیست؟
آرتروز (Osteoarthritis) نوعی بیماری مزمن مفصلی است که به دلیل فرسایش تدریجی غضروف‌های مفاصل ایجاد می‌شود. غضروف، بافتی نرم و انعطاف‌پذیر است که سطح مفاصل را پوشش داده و حرکت روان استخوان‌ها را در کنار هم امکان‌پذیر می‌کند.
این غضروف‌ها می‌توانند به مرور زمان به دلایل مختلف تحلیل رفته و نازک شوند. این تخریب می‌تواند باعث تماس مستقیم استخوان‌ها با یکدیگر و ایجاد اصطکاک در مفصل شود و علائم دردناکی را به همراه داشته باشد.
آرتروز همچنین ممکن است رشد اضافی استخوان، ایجاد خارهای استخوانی (Bone Spurs) و کاهش عملکرد مفصل را به دنبال داشته باشد.
آرتروز در چه مفاصلی شایع است؟
آرتروز می‌تواند هر مفصلی را درگیر کند، اما در مفاصل زیر شایع‌تر است:
- زانوها
- لگن
- مچ پا
- شانه‌ها
- کمر
- انگشتان دست
آرتروز در سایر مفاصل مانند آرنج نسبت به مفاصلی مانند زانو، لگن یا دست کمتر شایع است. دلیل اصلی این موضوع آن است که مفصل آرنج برخلاف مفاصل تحمل‌کننده وزن، فشار کمتری را تجربه می‌کند. با این حال، عواملی مانند آسیب (مانند شکستگی یا دررفتگی)، فعالیت‌های تکراری که به مفصل فشار می‌آورند (مانند کارهای سنگین یا ورزش‌های خاص) و بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند خطر بروز آرتروز در این مفصل را نیز افزایش دهند.
آناتومی آرنج
مفصل آرنج یکی از مفاصل پیچیده و حیاتی بدن است که حرکت بازو و دست را امکان‌پذیر می‌سازد. آرنج یک مفصل لولایی است که از سه استخوان اصلی تشکیل شده است:
1-استخوان بازو (هومروس): این استخوان در قسمت بالایی بازو (از شانه تا آرنج) قرار دارد و با استخوان‌های ساعد مفصل آرنج را تشکیل می‌دهد.
2-استخوان اولنا (Ulna): این استخوان در سمت انگشت کوچک دست (سمت داخلی) قرار دارد.
3-استخوان رادیوس: این استخوان در سمت انگشت شست دست (سمت خارجی) قرار دارد.
- سطوح استخوان‌ها که برای تشکیل مفصل آرنج با یکدیگر در تماس هستند با غضروف مفصلی پوشانده می‌شود. غضروف مفصلی یک ماده انعطاف‌پذیر است که از استخوان‌ها محافظت می‌کند و حرکت آن‌ها را تسهیل می‌کند.
- تمام سطوح داخلی مفصل آرنج توسط غشای سینوویال پوشانده شده است. این غشا در مفصل سالم مقداری مایع تولید می‌کند که غضروف‌ها را روان کرده و تقریباً هیچ اصطکاکی هنگام خم شدن و چرخش بازو ایجاد نمی‌کند.
- عصب‌های اصلی که از ناحیه آرنج عبور می‌کنند شامل عصب اولنار، عصب رادیال و عصب میانه می‌شود. این اعصاب به حرکت و احساس در بازو و دست کمک می‌کنند.
آرتروز آرنج چیست؟
آرتروز آرنج شرایطی است که در آن غضروف سطح مفصل آرنج به تدریج تخریب می‌شود. همانطور که پیش از این گفته شد، غضروف یک بافت انعطاف‌پذیر است که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و حرکت روان مفصل را امکان‌پذیر می‌کند. در آرتروز، این غضروف تحلیل می‌رود و سطح استخوان‌ها بدون محافظت غضروفی به یکدیگر ساییده می‌شود.
این فرایند باعث التهاب، کاهش فضای مفصلی و در نهایت تشکیل زائده‌های استخوانی (خارهای استخوانی) در اطراف مفصل می‌شود. این بیماری به طور معمول به دلیل فرسایش طبیعی مفصل با افزایش سن، فعالیت‌های تکراری یا آسیب‌هایی مانند شکستگی ایجاد می‌شود و به مرور زمان عملکرد طبیعی آرنج را مختل می‌کند.
آرتروز آرنج چقدر آزاردهنده است؟
مفصل آرنج یک مفصل حیاتی در اندام فوقانی است که بدون آن، بسیاری از فعالیت‌های اساسی روزمره مانند غذا خوردن، مسواک زدن یا لباس پوشیدن برای ما غیرممکن می‌شود.
این مفصل به ما امکان می‌دهد تا دست‌های خود را به سمت صورت ببریم یا برای برداشتن شیء از روی قفسه دست خود را دراز کنیم. بنابراین، زمانی که این مفصل تحت تأثیر آرتروز قرار می‌گیرد، می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند.
علائم آرتروز آرنج چیست؟
علائم آرتروز آرنج دست ممکن است بسته به شدت بیماری متفاوت باشد، اما برخی از شایع‌ترین علائم آن عبارتند از:
- درد: درد مفصل آرنج یکی از اصلی‌ترین علائم آرتروز است. این درد ممکن است در مراحل اولیه با حرکت‌های خاص یا فعالیت‌های روزمره بیشتر شود.
- کاهش دامنه حرکتی: کاهش توانایی حرکت مفصل آرنج یکی دیگر از علائم مهم آرتروز است. بیماران معمولاً از احساس “قفل شدن” در مفصل آرنج شکایت دارند.
- سفتی مفصل: یکی دیگر از علائم شایع آرتروز، سفتی مفصل است. این سفتی باعث محدود شدن دامنه حرکتی مفصل و کاهش توانایی حرکت آن می‌شود.
- صدای کلیک یا خرد شدن (Crepitus): این اصطلاح به صدای ناشی از حرکت مفصل اطلاق می‌شود که ممکن است شامل صداهای خرد شدن، کلیک یا ترکیدن باشد. این صدا ممکن است هنگام حرکت مفصل شنیده شود و معمولاً به دلیل حباب‌های گازی که در مفصل ترکیده‌اند، ایجاد می‌شود. صدا ممکن است به طور مداوم شنیده نشود، ولی گاهی می‌تواند به اندازه‌ای بلند باشد که دیگران هم بشنوند.
- بی‌حسی انگشتان دست: در مراحل پیشرفته آرتروز آرنج، ممکن است بی‌حسی در انگشت حلقه و انگشت کوچک احساس شود. این مشکل به دلیل فشار بر روی عصب اولنار رخ می‌دهد که در ناحیه داخلی آرنج قرار دارد.
- تورم: تورم نیز در مراحل پیشرفته آرتروز ممکن است رخ دهد. در مراحل اولیه معمولاً تورم مشاهده نمی‌شود، اما با پیشرفت بیماری ظاهر می‌شود. تورم در مفصل آرنج می‌تواند فشار زیادی به اعصاب این ناحیه وارد کند و باعث سوزش و بی‌حسی شود.
دلایل آرتروز آرنج چیست؟
برخی از دلایل اصلی آرتروز آرنج عبارتند از:
- فرسایش طبیعی به دلیل افزایش سن: با افزایش سن، غضروف‌های مفصل آرنج به تدریج دچار فرسایش می‌شوند. این فرسایش باعث می‌شود استخوان‌ها به یکدیگر ساییده و درد و التهاب در مفصل ایجاد شود.
- آسیب‌ها و جراحات قبلی: آسیب‌های قبلی مانند شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها یا صدمات دیگر به مفصل آرنج می‌تواند باعث تغییرات طولانی مدت در ساختار مفصل و فرسایش غضروف‌ها شود که نهایتاً به آرتروز منجر می‌شود.
- فعالیت‌های سنگین: در برخی موارد، آسیب خاصی به مفصل آرنج وارد نمی‌شود، اما فعالیت‌های فیزیکی سنگین می‌توانند آرتروز را به وجود آورند، به ویژه زمانی که فشار زیادی به این مفصل وارد می‌شود. برای مثال در ورزش‌هایی مانند بیسبال، پرتاب‌کنندگان به مفصل آرنج خود فشار زیادی وارد می‌کنند که می‌تواند باعث آسیب به لیگامان‌ها و فرسایش غضروف شود.
- ژنتیک: برخی افراد ممکن است به طور ژنتیکی مستعد آرتروز باشند. اگر آرتروز در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.
- آسیب به لیگامان‌ها: آسیب به لیگامان‌ها و عدم ثبات مفصل آرنج می‌تواند باعث آرتروز شود، حتی اگر سطح مفصل آسیب نبیند. تغییر در توزیع نیروهای معمولی روی مفصل می‌تواند باعث ساییدگی سریع‌تر آن شود.
تمام این عوامل می‌توانند باعث آسیب به غضروف مفصل آرنج و بروز آرتروز شوند که منجر به درد آرنج، سفتی و محدودیت در حرکت می‌گردد.
آرتروز در چه سنی شایع است؟
آرتروز یک بیماری دردناک و نسبتاً شایع است که موجب درد و تورم مفاصل در افراد از هر سنی می‌شود. با این حال، این بیماری در افراد مسن، شایع‌تر است. برآورد می‌شود که از هر چهار بزرگسال در ایالات متحده، یکی نفر به آرتروز مبتلا می‌باشد. البته آرتروز می‌تواند در افراد جوان نیز به دلیل آسیب‌دیدگی یا استفاده مکرر از مفاصل ایجاد شود.
تشخیص آرتروز آرنج
تشخیص آرتروز آرنج معمولاً از طریق ترکیب ارزیابی بالینی و آزمایش‌های تصویربرداری صورت می‌گیرد. در ادامه به مراحل اصلی تشخیص آرتروز اشاره می‌شود:
- پرسش و بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک ابتدا از شما می‌خواهد تا علائم خود را شرح دهید. همچنین سابقه آسیب‌های قبلی یا فعالیت‌های فیزیکی که می‌تواند بر مفصل آرنج تاثیر گذاشته باشد، بررسی می‌شود.
- معاینه فیزیکی: پزشک مفصل آرنج را از نظر وجود علائمی چون درد، تورم، سفتی و محدودیت دامنه حرکتی معاینه می‌کند. همچنین، ممکن است پزشک به دنبال نشانه‌هایی مانند صدای تق تق هنگام حرکت آرنج باشد.
- تصویربرداری اشعه ایکس (X-ray): تصویربرداری با اشعه ایکس رایج‌ترین روش برای تشخیص آرتروز است. تصاویر رادیوگرافی می‌تواند تغییرات در مفصل مانند کاهش فاصله مفصلی، تغییرات در سطح غضروف یا رشد استخوان اضافی (خار استخوانی) را نشان دهد.
به این ترتیب، پزشک معمولاً می‌تواند آرتروز آرنج دست را بر اساس علائم بیمار و تصاویر رادیوگرافی تشخیص دهد. برای تشخیص آرتروز آرنج معمولاً نیاز به تصویربرداری پیشرفته مانند سی تی اسکن (CT) یا MRI نیست.
درمان آرتروز آرنج
روش درمان آرتروز آرنج بستگی به شدت بیماری، سابقه آسیب مفصل، خواسته‌های بیمار، وضعیت کلی سلامت او و نتایج آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها دارد. در مراحل اولیه، درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای مسکن، فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی تجویز می‌شوند.
در بسیاری از موارد، این روش‌ها می‌توانند در بهبود علائم آرتروز آرنج دست مؤثر باشند و بیمار بدون نیاز به عمل جراحی به تسکین درد قابل توجهی دست می‌یابد.
اما در مراحل پیشرفته‌تر، ممکن است نیاز به درمان‌های جراحی برای ترمیم یا تعویض مفصل باشد. پزشک با در نظر گرفتن این عوامل، بهترین روش درمانی را برای هر بیمار تعیین می‌کند.
روش‌های غیرجراحی درمان آرتروز آرنج
روش‌های غیرجراحی برای درمان آرتروز آرنج دست معمولاً در مراحل اولیه بیماری و زمانی که علائم نسبتاً ملایم هستند، مؤثرند. این درمان‌ها می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند، دامنه حرکتی را حفظ کنند و به بیماران کمک کنند تا عملکرد مفصل را بهبود بخشند.
1-دارو برای آرتروز آرنج
دارودرمانی نقش مهمی در مدیریت علائم آرتروز آرنج دارد. هدف اصلی استفاده از داروها کاهش درد، التهاب و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
انواع داروهای مسکن مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب مفصل آرنج به کار می‌روند. این داروها می‌توانند به تسکین علائم در مراحل اولیه آرتروز کمک کنند و به بیمار این امکان را بدهند که فعالیت‌های روزمره خود را با درد کمتری انجام دهد.
2-فیزیوتراپی
فیزیوتراپی شامل تمرینات خاصی است که برای تقویت عضلات اطراف مفصل آرنج، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد طراحی می‌شود. فیزیوتراپیست‌ها از ترکیبی از روش‌های مختلف از منوال تراپی گرفته تا حرکات کششی و تقویتی برای افزایش انعطاف پذیری و ثبات مفصل استفاده می‌کنند. بسیار مهم است که این تمرینات به طور منظم و دقیق و زیر نظر یک فیزیوتراپیست متخصص انجام شوند.
این روش یکی از مؤثرترین روش‌های درمان آرتروز آرنج است که به بیماران کمک می‌کند تا عملکرد مفصل را مجدد به دست آورند و از بروز محدودیت‌های بیشتر جلوگیری کنند.
3-تغییرات سبک زندگی
یکی از روش‌های غیرجراحی برای مدیریت علائم آرتروز آرنج، اصلاح عادات روزانه و اعمال تغییراتی در فعالیت‌های روزمره است. این رویکرد ممکن است شامل کاهش فعالیت‌هایی باشد که فشار زیادی به آرنج وارد می‌کنند، مانند بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات تکراری.
تغییرات در نحوه استفاده از مفصل می‌تواند به کاهش فشار روی مفصل آسیب دیده و پیشگیری از تشدید درد کمک کند.
4-تزریق کورتیکواستروئید
این روش شامل تزریق داروهای استروئیدی به طور مستقیم به مفصل آسیب دیده است تا التهاب و درد را کاهش دهند. اثرات این تزریقات معمولاً موقتی است. این روش برای بیمارانی که درد شدیدی دارند و درمان‌های دیگر موثر نبوده‌اند، به کار می‌رود.
با این حال، به دلیل اثرات موقتی و خطرات احتمالی استفاده طولانی مدت از استروئیدها، این درمان معمولاً تنها برای دوره‌های کوتاه توصیه می‌شود.
جراحی درمان آرتروز آرنج
زمانی که روش‌های غیرجراحی قادر به کنترل علائم آرتروز آرنج نباشند، جراحی می‌تواند مفید باشد. به عبارتی، در مراحل پیشرفته آرتروز که تغییرات مفصل به وضوح نمایان است، ممکن است آسیب‌های قابل توجهی به سطوح مفصلی وارد شده باشد که با روش‌های غیرجراحی قابل کنترل نباشد. در این مواقع، جراحی می‌تواند به کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل و افزایش کیفیت زندگی بیمار کمک کند.
البته خوشبختانه در بیشتر مواقع علائم آرتروز آرنج با کمک فیزیوتراپی قابل کنترل است.
بهترین روش درمان آرتروز آرنج چیست؟
فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین و بهترین روش‌های درمان آرتروز آرنج است که به کاهش درد، بهبود حرکت مفصل و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. این روش درمانی شامل تکنیک‌های مختلفی از جمله منوال تراپی، الکتروتراپی و اولتراسوند تراپی است که عضلات اطراف آرنج را تقویت کرده و فشار وارد بر مفصل را کاهش می‌دهد.
فیزیوتراپی نه تنها به مدیریت علائم کمک می‌کند، بلکه با اصلاح الگوهای حرکتی نادرست و ارائه راهکارهای عملی برای انجام فعالیت‌های روزمره، کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد.
مرکز فیزیوتراپی برای درمان آرتروز آرنج
اگر به دنبال یک مرکز فیزیوتراپی تخصصی برای درمان آرتروز آرنج هستید، کلینیک فیزیوتراپی نوید به عنوان یکی از مراکز معتبر و پیشرفته در زمینه درمان انواع مشکلات عضلانی-اسکلتی شناخته می‌شود. این کلینیک با بهره‌گیری از تیمی مجرب و حرفه‌ای و استفاده از جدیدترین تکنیک‌های فیزیوتراپی آماده خدمات‌رسانی به هموطنان عزیز می‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های کلینیک تماس حاصل فرمایید.
